<b>Feridüddin Attâr’ın Hayatı ve Eserleri</b> / <i>The Life of Fariduddin Attar and his Studies</i>
Keywords:
Feridüddin Attâr, Feridüddin Attâr’ın doğum ve ölüm tarihi, Moğol istilası, Anadolu, Tezkiretü’l-Evliyâ, Farîd al-Dîn Attâr, date de naissance et de mort de Farîd al-Dîn Attâr, invasion mongole, Anatolie, Tadhkira al-awliyâ.Abstract
Abstract
This study examines the life and studies of Fariduddin Attar. In the first part of the study the life of Attar, which was not known very exactly, is examined. However, we know that he was martyred during the Mongol invasion in Anatolia. In the second part of the study, the studies of Feridüddin Attar examined generally, but his famous study, Tazkirat al-awliya, and the different studies about Turkish translations of it examined in detail.
Öz
Bu çalışmada Feridüddin Attâr’ın Hayatı ve eserleri ele alınıp incelenmiştir. Çalışmada öncelikle eserlerinden hareketle Feridüddin Attâr’ın hayatı aydınlatılmaya çalışılmıştır. Feridüddin Attâr’ın doğum ve ölüm tarihleri çok net bilinmemekle beraber, Anadolu’da Moğol istilası döneminde şehit edildiği bilinmektedir. Çalışmada Feridüddin Attâr’ın eserleri hakkında bilgi verildikten sonra özellikle Tezkiretü’l-Evliyâsı’nın bilinen tercümeleri üzerine yapılan çalışmalar ele alınmıştır.
Farîd al-Dîn Attâr et son Tadhkira al-awliyâ Résumé Dans ce travail, on va étudier la vie et l’œuvre de Farîd al-Dîn Attâr. Tout d’abord, on va étudier sa vie à partir de ses propres œuvres. On ne connait pas exactement la date de sa naissance et celle de sa mort, mais on sait qu’il a été tué lors de l’invasion mongole en Anatolie. Puis on va donner des informations concernant ses œuvres et plus particulièrement sur les traductions de son ouvrage s’intitulant Tadhkira al-awliyâ.
References
ARAT, Reşid Rahmeti (1959). Kutadgu Bilig (Çeviri), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
ARAT, Reşid Rahmeti (1991). Eski Türk Şiiri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
ARAT, Reşid Rahmeti (1999). Kutadgu Bilig I (Metin), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
ARAT, Reşid Rahmeti (2006). Atabetü’l-Hakayık, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
ATA, Aysu (1988). Nehçü’l-Ferādis III, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
ATA, Aysu (1997). Kıssasü’l-Enbiyā II (Dizin), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
ATA, Aysu (2004). Türkçe Đlk Kur’an Tercümesi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
ATALAY, Besim (1988). Divanü Lugat-it-Türk Tercümesi, c: I, II, III, IV, Türk Dil Kurumu
Yayınları, Ankara.
ATEŞ, Ahmed – TARZĐ, Abdülvahhab (1971). Farsça Grameri, Milli Egitim Basimevi, -
s. 450-451
ATTÂR, Feridüddîn (2007). Evliyâ Tezkireleri, Çeviren: Süleyman Uludağ, Kabalcı
Yayınevi.
AYDIN, Erhan (2007). Şine Usu Yazıtı, Karam Yayınları, Çorum.
AYDIN, Erhan (2008). Türk Runik Kaynakçası, Karam Yayınları, Çorum.
BANG, W. und A. von Gabain (1929- 1931). Türkische Turfan-Texte I- V, I = SPAW 1929,
-30, II = SPAW 1929, 411-430, III = SPAW 1930, 183-211, IV = SPAW 1930, 432-450, V
= SPAW 1931, 323-356.
BANG, W. und A. von Gabain und R. Rachmati (Rahmeti) Arat (1934). Türkische TurfanTexte
VI, SPAW, 93-192.
BANG, W.und R. Rachmati (Rahmeti) Arat (1934). Die Legende von Oghuz Qaghan, SPAW,
-724.
BOROVKOV, A. K. (2002). Orta Asya’da Bulunmuş Kur’ân Tefsirinin Söz Varlığı (XII.-
XIII. yüzyıllar), (Rusçadan çevirenler: Halil Đbrahim Usta, Ebülfez Amanoğlu), Türk Dil
Kurumu Yayınları, Ankara.
BROCKELMANN,C.,(1954). Osttürkische Grammatik der Đslamischen Litteratursprachen
Mittelasiens, Leiden.
CAFEROĞLU, Ahmet (1993). Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Enderun Kitabevi, Đstanbul.
CINCIUS, V. I. (1975). Sravnitel’nyjslovar’ tunguso-man’čžurskichjazykov, Leningrad.
CLAUSON, Sır Gerard (1972). Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish,
Oxford the Clarendon Press, London.
Derleme Sözlüğü (1963- 1982). c: I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, Türk Dil
Kurumu Yayınları, Ankara.
DOERFER, Gerhard (1976). “Proto-Turkic: Reconstruction Problems”, TDAYB 1975-1976:
-59.
DOERFER, Gerhard (1992). “Bemerkungen zu Talât Tekins ‘Orhon Yazıtları’”, Türk Dilleri
Araştırmaları {2}, 1992: 5-17.
DOERFER, Gerhard und Semih Tezcan (1980). Wörterbuch des Ghaladsch (Dialekt von
Xarrab), Akadémia Kiadó, Budapest.
ECKMANN, János (1988). Çağatayca El Kitabı, (çeviren: Günay Karaağaç), Đstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Đstanbul.
ERASLAN, Kemal, Osman Fikri Sertkaya, Nuri Yüce (1979). Kutadgu Bilig III (Đndeks),
Türk Kültürünü Araştırmaları Enstitüsü, Đstanbul.
ERCĐLASUN, Ahmet Bican (1984). Kutadgu Bilig Grameri (Fiil), Gazi Üniversitesi
Yayınları, Ankara.
ERDAL, Marcel (1991). Old Turkic Word Formation, A Functional Approach to the Lexicon,
Volume: I, II, Wiesbaden: Harrassowitz.
EREN, Hasan (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
ERGĐN, Muharrem (1995). Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, Đstanbul.
ERGĐN, Muharrem (1997). Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, Đstanbul.
EYUBOĞLU, Đsmet Zeki (1998). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü (Genişletilmiş 4. Baskı),
Sosyal Yayınları, Đstanbul.
GABAIN, A. von (1954). Türkische Turfan-Texte VIII (Texte in Brāhmī-Schrift), ADAW,
Berlin.
GABAIN, A. Von (1974). Alttürkische Grammatik, (Porta Linguarum Orientalium N.S. XV),
Wiesbaden.
GABAIN, A. Von (1988). Eski Türkçenin Grameri (çeviren: Mehmet Akalın), Türk Dil
Kurumu Yayınları, Ankara.
GABAIN, A.von (1959). Türkische Turfan-Texte X, ADAW, Berlin.
GABAIN, A.von und W. Winter (1958). Türkische Turfan-Texte IX, ADAW, Berlin.
GAZĐHAN, Sultan Abdülhamid (1298). Lugati Çağatai ve Türki Osmâni, Mihran Matbaası,
Đstanbul.
GRØNBECH, Kaare (1942). Komanisches Wörterbuch, Türkischer Wortindex zu Codex
Cumanicus, Kopenhagen: E. Munksgaard.
GÜLENSOY, Tuncer (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi
Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
GÜRSOY-NASKALĐ, Emine (1987). Sinan Paşa, Tezkiretü’l-Evliyâ, Kültür ve Turizm
Bakanlığı Yayınları, Ankara.
HACIEMĐNOĞLU, Necmettin (1991). Türk Dilinde Fiiller, Cönk Yayınları.
HACIEMĐNOĞLU, Necmettin (1997). Harezm Türkçesi ve Grameri, Đstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Yayınları, Đstanbul.
HACIEMĐNOĞLU, Necmettin (2003). Karahanlı Türkçesi Grameri, Türk Dil Kurumu
Yayınları, Ankara.
HAMILTON, James Russel (1988): Đyi ve Kötü Prens Öyküsü, (çeviren: Vedat Köken), Türk
Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
HAN, Muhammad Mehdî (1960). Sanglax, (yayınlayan: Sır Gerard CLAUSON), London.
HAZAI, G. und Peter Zieme (1971). Fragmente der Uigurischen Version des “Jin’gaŋjiŋ mit
den Gāthās des Meister fu” (Schriften zu Geschichte und Kultur des Alten Orients 3, Berliner
Turfantexte I), Berlin.
ĐSTĐ’LÂMÎ, Muhammed (2002). Şeyh Feridüddîn-i Attâr-ı Nişâbûrî- Tezkiretü’l-Evliyâ,
Mukaddime, s. 13 Tahran,
KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi (1958). Kıpçak Türkçesi Grameri, Türk Dil Kurumu
Yayınları, Ankara.
KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi (1989). Gülistan Tercümesi, Türk Dil Kurumu Yayınları,
Ankara.
KARTAL, Ahmet (2003). “Attâr’ın Tezkiretü’l-Evliyâ Đsimli Eseri ve Türkçe Tercümeleri”,
Diriözler Armağanı, Ankara, s.: 383-405.
KAYA, Ceval (1994). Uygurca Altun Yaruk, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
KONONOV, A. N. (1956). Grammatika Sovremnenogo Turetskogo Literaturnogo Yazıka,
Moskova.
KÖPRÜLÜ, Fuat (1986). Türk Edebiyatı Tarihi, Đstanbul.
KÜLTÜRAL, Zühal (2009). Hacı Mustafaoğlu, Mecmaü’l-Envâr, Tenkitli Metin-Đnceleme,
Simurg Kitapçılık, Đstanbul 2009.
LAUT, Jens Peter und Klaus Röhrborn (1990). Buddhistische Erzählliteratur und
Hagiographie in Türkischer über lieferung, Otto Harrassowitz-Wiesbaden.
LE COQ, A. von (1911). “Dr. Stein’s Türkish Khuastuanift from Tun-huang”, JRAS, 1911:
- 314.
LE COQ, A. von (1912). Türkische Manichaica aus Chotscho I-III, I= APAW 1911, Anhang
Berlin 1912, II= APAW 1919, III=APAW 1922 (Türkçesi: Fuat Kösearif (1932): Türkçe Mani
Metinler I, Devlet Basımevi, Đstanbul.)
LIGETI, Lajos (1986). A Magyar nyelv török kapcsolatai a honfoglalás elött és az Árpádkorban,
Budapest.
MAUE, Dieter (1996). Alttürkische Handschriften (teil 1), Franz Steiner Verlag, Stuttgart.
MUNKÁCSĐ, Bernhard (1901). Árja és kaukázusi elemek a finn-magyar nyel-vekben,
Budapest.
MUNKÁCSĐ, Bernhard (1904). Über die “uralten armenischen Lehnwörter” im Türkischen,
-357, Budapest.
NÉMETH, Gyula (1942). Török jövevényszók: Emlékkönyv Melic János hetvenedik születése
napjára, Budapest.
NĐCHOLSON, Reynold. A: Tezkiretü’l-Evliyâ, “Mukaddime” s.2.
OLCAY, SELAHATTĐN (1965). Ebu’l-Leys Semerkandi, Tezkiretü’l-Evliyâ Tercümesi,
Đnceleme-Metin-Đndeks, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara
ORKUN, Hüseyin Namık (1936, 1938, 1940, 1941). Eski Türk Yazıtları, Türk Dil Kurumu
Yayınları, Ankara.
PAKALIN, Mehmet Zeki (1971). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 3Cilt,
Đstanbul.
POPPE, N. (1954). Grammar of Written Mongolian, Wiesbaden.
POPPE, N. (1955). Introductionto Mongolian Comparative Studies, Helsinki.
POPPE, N. (1969). Vergleichende Grammatik der Altaischen Sprachen, I: Vergleichende
Lautlehre, Wiesbaden.
RADLOFF, W. (1910). Tişastvustik, Đmprimerie de I’Académie Đmpériale des Sciences, St.
Pétersbourg.
RADLOFF, W. (1911). Bruchstück des Ârya Rājāvavādaka Genannten Mahāyāna Sūtra, St.
Petersbourg.
RADLOFF, W. (1911). Ein Fragment aus der Prajnāpāramitā, St. Petersbourg.
RADLOFF, W. (1911). Kuan-şi-im Pusar, Commissionnaires de I’Académie Đmpériale des
Sciences, St. Petersbourg.
RADLOFF, W. (1911). Nachtràge zum Chuastvanit, Bulletin de I’Académie Đmpériale des
Sciences de, St. Petersbourg.
RADLOFF, W. (1928). Uigurische Sprachdenkmäler, Akademic der Wissenschaften,
Leningrad.
RAMSTEDT, G. J. (1952). Einführung in Diealtaische Sprachwissenschaft, II, Helsinki.
RAMSTEDT, G. J. (1957). Einführung in Diealtaische Sprachwissenschaft, I, Helsinki.
RÄSÄNEN, Marttı (1957). Materialien zurMorphologie der Türkischen Sprachen, Helsinki
(StudiaOrientalia)
RÄSÄNEN, Marttı (1969). Versuch eines Etymologıschen Wörterbuchs der Türksprachen,
Helsinki.
RÄSÄNEN, Marttı (1969). Versuch Einesetymologischen Wörterbuchs der Türksprachen,
Helsinki.
RÁSONYĐ, L. (1968). “Feridüddin Attar Tezkeretü’l-Evliyâsının Budapeşte Yazması”, XI.
Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 1966, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara,
s.: 83-86
RĐTTER, Helmuth (1993). “Attar” maddesi, Đslâm Ansiklopedisi, İstanbul, s.: 7-12.
RÖHNBORN, Klaus (1977). Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial der Vorislamischen
Türkischen Texte aus Zentralasien, Franz Steiner Verlag GMBH-Wiesbaden.
SHŌGAITO, Masahiro (2008). Uighur Abhidharma Texte, Nakanishi Printing, Kyoto.
SHŌGAITO, Masahiro- Lilia Tugusheva- Setsu Fujıshıro (1998):
Daśakarmapathāvadānamālā, in Uighur from the Collection of the St. Petersburg Branch of
the Institute of Oriental Studies Russian Academy of Sciences, Nakanishi Printing, Kyoto.
STAROSTIN, Sergei-Anna Dybo-Oleg Mudrak (2003). Handbook of Oriental Studies, c: I,
II, III Boston.
Tarama Sözlüğü (1963- 1977) c: I II, III, IV, V, VI, VII, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
TEKĐN, Şinasi (1960). Kuan-şi-Đm Pusar (Ses Đşiten Đlah), Atatürk Üniversitesi Yayınları,
Erzurum.
TEKĐN, Şinasi (1980). Buddhistische Uigurica aus der Yüan-Zeit, Akademiai Kiadό-
Budapeşt.
TEKĐN, Şinasi (1980). Maitrisimit nom Bitig, Berliner Turfantexte IX, Berlin.
TEKĐN, Şinasi (1987). Şinasi Tekin, “AltunYaruk’un 20. Bölümü: Đligler Qanlarınıng Köni
Törüsin Aymaq (=Rājaşāstra)”, TUBA 11, 133-199.
TEKĐN, Talât (1975). “Furtherevidence for Zetacism and Sigmatism”, Researches in
AltaicLanguages, ed. By L. Ligeti, Budapeşt, 1975: 275-284.
TEKĐN, Talât (1985). “Üze Zarfı Hakkında”, Beşinci Milletlerarası Türkoloji Kongresi,
Đstanbul, 1985: 253-260.
TEKĐN, Talât (1988). Orhon Yazıtları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
TEKĐN, Talât (1988). Orhon Yazıtları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
TEKĐN, Talât (1991). “New Examples of Zetacism”, TDA {1}, 1991: 145-150.
TEKĐN, Talât (1994). Tunyukuk Yazıtı, Simurg Yayınları, Đstanbul.
TEKĐN, Talât (2000). Orhon Türkçesi Grameri, Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi 9, Ankara.
TENĐŞEV, E. R. (1976). Strojsaryg-ujgurskogojazyka, Moskau.
TEZCAN, Semih (1970). Das Uigurische Đnsadi Sūtra, Berliner Turfantexte III, Berlin.
TOPARLI, Recep (1988). Muʿinü’l- Mürid, Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi
Yayınları, Erzurum.
TOPARLI, Recep, Hanifi Vural, Recep Karaatlı (2003). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, Türk Dil
Kurumu Yayınları, Ankara.
TOPRAK, Funda (2005). Harezm Türkçesinde Fiil, Ankara.
TUGUŞEVA, L. Yu (1991). Uygurskaya Versiya Biografi Syuantszana, Akademiya Nauk
S.S.C.B. Moskova.
Türkçe Sözlük (2009). (10. Baskı), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
UÇAR, Erdem (2009). Altun Yaruk Sudur (V. kitap), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Đzmir.
USER, Hatice Şirin (2009). Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları, Kömen Yayınları,
Konya.
USTA, Halil Đbrahim (2011). Orta Asya Kur’ân Tefsiri, Türk Dilinin Tarihi Kaynakları,
Ankara.
WAGNER, E-Klaus Röhrborn (1989). Kaşkūl, Đnstituts für Orientalistik an der Justus-Liebig
Üniversität, Giessen.
WILKENS, Jens (2007). Alttürkisch-buddhistischen Kşanti Kılguluk Nom Bitig, Berliner
Turfantexte XXV, Berlin.
WILKENS, Jens (2001). Die drei Körper des Buddha (trikāya), Berliner Turfantexte XXI,
Berlin.
YAVUZ, Orhan (2006). Anadolu Türkçesiyle Yapılan En Eski Tezkiretü’l-Evliyâ Tercümesi
ve Dil Özellikleri (Đnceleme-Gramer-Metin), Tablet Kitabevi, Konya.
YUDAHĐN, K. K.- Abdullah Taymas (1988): Kırgız Sözlüğü, cilt: I, II, Türk Dil Kurumu
Yayınları, Ankara.
YÜCE, Nuri (1993). Mukaddimetü’l-Edeb, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
ZIEME, Peter (2005). Magische Texte des Uigurischen Buddhismus, Berliner Turfantexte
XXIII, Berlin.
ZIEME, Peter (1975). Manichäisch-türkisch Texte, Berliner Turfantexte V, Berlin.
ZIEME, Peter (1985). Buddhistische Stabreimdichtungen der Uiguren, Berliner Turfantexte
XIII, Berlin.
ZIEME, Peter (1985). Zur Buddhistischen Stabreimdichtung der Altan Uiguren, Acta
Orientalia Academie Scientiarum Hungaricae XXIX (2), pp. 187-211, Berlin.
ZIEME, Peter (1996). Altun Yaruq Sudur, Berliner Turfantexte XVIII, Berlin.
ZIEME, Peter (2000). Vimalakîrtinirdeśa Sūtra, Berliner Turfantexte XX, Berlin.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
All papers licensed under Creative Commons 4.0 CC-BY.- Share — copy and redistribute the material in any medium or format
- Adapt — remix, transform, and build upon the material for any purpose, even commercially.
Under the following terms:
Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
- No additional restrictions — You may not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything the license permits.