Öğretmen Adaylarının Hazırladığı Eğitici Müze Rehberleri

Yazarlar

  • Ceren UTKUGÜN Afyon Kocatepe Üniversitesi
  • Nuray Kurtdede Fidan Afyon Kocatepe Üniversitesi
  • Ramazan Yıldırım Milli Eğitim Bakanlığı

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v13i1.3315

Anahtar Kelimeler:

Müze Eğitimi, Eğitici Müze Rehberi, Okul Dışı Öğrenme Ortamları, Öğretmen Adayı.

Özet

Bu araştırmada, öğretmen adayları tarafından Türkiye’deki müzeler için hazırlanan eğitici müze rehberleri; ilişkilendirme yapılan dersler ve en fazla ilişkilendirilen öğrenme alanları/üniteler, kazanımlar, yasal sürece yönelik evraklar, değerlendirme formları ve etkinlikler üzerinden incelenmiştir. Araştırma nitel bir araştırma olup doküman analizi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 öğretim yılı güz döneminde bir devlet üniversitesinde sınıf öğretmenliği lisans programında öğrenim görmekte olan 66 öğretmen adayı tarafından hazırlanan 43 adet müze rehberi oluşturmuştur. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının hazırladıkları müze rehberlerinde dokuz farklı ders ile ilişkilendirme yaptıkları görülmüştür. En fazla ilişkilendirme yapılan dersler, hayat bilgisi ve Türkçe dersi olurken bu dersleri sırasıyla fen bilimleri, sosyal bilgiler, matematik, görsel sanatlar, din kültürü ve ahlak bilgisi, müzik, insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersleri izlemiştir. Öğretmen adayları hazırladıkları müze rehberlerinde, gezilerin düzenlenebilmesi için izlenmesi gereken yasal süreçle ilgili belgelere; müze gezisi ön anketi, müze gezisi değerlendirme son anketi ve müze gezisine yönelik çalışma yaprağı örneklerine yer vermişlerdir. Ayrıca rehberlerde sanat ve yaratıcılık odaklı, eğitici ve öğretici, eğlenceli ve zihinsel beceri geliştirme odaklı, gözlem ve anlama odaklı etkinlikler olmak üzere 29 farklı etkinlik yer almıştır. Öğretmen adaylarının büyük çoğunluğu müze rehberi hazırlama sürecinin kendilerine katkı sağladığını belirtmişlerdir. Sürecin eğlenceli ve öğretici olması, öğrenmeyi ve anlamayı sağlaması, beceriler geliştirmesi bu katkılar arasında sayılmıştır. Bazı öğretmen adayları ise süreç içerisinde kazanım ile ilişkilendirememe, müzeler ile ilgili yeterli bilgiye ulaşamama ve etkinlik tasarlamada güçlükler yaşama gibi zorluklarla karşılaşmışlardır. Araştırma sonucunda müzeleri eğitim amaçlı kullanma potansiyeli bulunan farklı lisans programlarında öğrenim gören öğretmen adayları ile müze ve diğer okul dışı öğrenme ortamları ile ilgili benzer rehberlerin hazırlanmasına yönelik çalışmaların ve hazırlanan rehberlerin uygulanabilirliğini test eden yarı deneysel çalışmaların yapılması önerilmiştir.

Referanslar

Akgül Yeşil, H., Bıyıklı, N., Karadeniz, C. & Okvuran Pelin. (2018). Eğitimde müze, okul ve üniversite iş birliği: Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi İlkokul Müze Eğitim Kitabının Oluşturulması. II. Uluslararası Sanat Eğitimi Araştırmaları Sempozyumu, (s. 84-100). Ankara.

Akman, B., Özen Altınkaynak, Ş., Ertürk Kara, H. G. & Can Gül, Ş. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin müze eğitimine ilişkin görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 97-115.

Aktekin, S. (2008). Müze uzmanlarının okulların eğitim amaçlı müze ziyaretlerine ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 103-111.

Altın, B. & Demirtaş, S. (2012). Sosyal bilgilerde dersinde sınıf dışı eğitim etkinlikleri (müze ve arazi çalışmaları). M. Safran (Dü.) içinde, Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 509-543). Ankara: Pegem Akademi.

Andre, L., Durksen, T. & Volman, M. L. (2017). Museums as avenues of learning for children: A decade of research. Learning Environments Research. 20, 47–76

Arinze, E. N. (1999). The role of the museum in society emmanuel. http://www.maltwood.uvic.ca/cam/activities/past_conferences/1999conf/CAM'99- EmmanuelArinze.GuyanaFinal.pdf

Ary, D., Jacobs, L. C. & Sorensen, C. (2010). Introduction to research in education. California: Thomson Wadsworth.

Atacı, S. (2020). Mekân- öğrenme ilişkisinin çocuk müzeleri üzerinden incelenmesi. Uluslararası Müze Eğitimi Dergisi, 2(1), 28-53.

Atayeter, Y. & Tozkoparan, U. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenleri ve 6. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde gezi gözlem yönteminin uygulanmasına yönelik görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(5), 1-21.

Başoğlu, N. (2022). Çocuk edebiyatında sanata yolculuk: müze eğitimi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 12(1), 193-212. https://doi.org/10.23863/kalem.2021.212

Barry, A. L. (2012). “I was skeptical at first”: Content literacy in the art museum. Journal of Adolescent Adult Literature, 55, 597- 607. https://doi.org/10.1002/JAAL.00071

Benjamın, N., Haden, C. A. & Wilkerson, E. (2010). Enhancing building, conversation, and learning through caregiver–child interactions in a children’s museum. Developmental Psychology, 46(2), 502-515.

Bulut, Ü. & Atilla, U. (2017). Müze eğitiminin çocuğun görsel sanatlar eğitimine etkileri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3), 705-714.

Buyurgan, S. (2017). Verimli bir müze ziyaretini nasıl gerçekleştirebiliriz? Milli Eğitim, (214), 317-343.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.

Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage

Coşkun, C. (2023). Viewer-oriented approaches in interactive museum exhibitions. Journal of Art and Iconography, 4(1), 30-36. https://doi.org/10.5152/Art Icon.2023.1256816

Çetin, T., Kuş, Z. & Karatekin, K. (2010). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi-gözlem yöntemine ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(2010), 158-180.

Demirtaş, S. & Akkocaoğlu Çayır, N. (2021). Sınıf öğretmenlerinin sınıf dışı eğitim etkinlikleri projesine yönelik deneyimleri üzerine bir araştırma. Eğitim ve Bilim, 46(208), 1-30. https://doi.org/10.15390/EB.2021.9565

Dilek, A., Coşkun, S. & Akkan, Y. (2018). Müze yöneticilerinin müze-toplum ilişkisini geliştirici faaliyetleri üzerine bir inceleme: Aydın Arkeoloji Müzesi örneği. International Journal of Social Science, (73), 395-408. https://doi.org/10.9761/JASSS7902

Dudzinska-Przesmitzki, D. & Grenier, R. S. (2008). Nonformal and Informal Adult Learning in Museums. Journal of Museum Education, 33(1), 9– 22. https://doi.org/10.1080/10598650.2008.11510583

Erol Şahin, A. & Yeşilbursa, C. (2018). Tarih bölümü öğrencilerinin alan gezileri ve müze ziyaretlerine ve müzede yapılan etkinliklere yönelik görüşleri. Turkish History Education Journal, 7(2), 555-577.

Gazel, A. A. & Yıldırım, R. (2014). İlköğretim II. kademe sosyal bilgiler derslerinde gezi-gözlem yönteminin uygulanma durumunun incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(2), 246-270. https://doi.org/10.5578/keg.5052

Gerber, B. L., Marek, E. A. & Cavallo, A. M. L. (2001). Development of an informal learning opportunities assay. International Journal of Science Education. 23(6), 569-583.

Gustafsson, C. & Ijla, A. (2016). Museums: An incubator for sustainable social development and environmental protection. International Journal of Development and Sustainability. 5(9), 446-462.

Güven, A., Gazel, A. A., & Sever, R. (2004). Tarih öğretmenlerinin gezi-gözlem uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (9), 225-235.

Haden, C. A., Jant, E.A., Hoffman, P. C., Marcus, M., Geddes, J. R. & Gaskins, S. (2014). Supporting family conversations and children’s STEM learning in a children’s museum. Early Childhood Research Quarterly, 29, 333-344.

ICOM. (2010). Key concepts of museology. (Dü. A. Desvallées, & F. Mairesse) Armand Colin.

Jant, E. A., Haden, C. A., Uttal, D. H. & Babcock, E. (2014). Conversation and object manipulation influence children’s learning in a museum. Child Development, 85(5), 2029-2045.

Kara, B., Sak, M., Balçın, M. D. & Mertoğlu, H. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin müze eğitimi hakkındaki görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(108), 318-346. https://doi.org/10.29228/ASOS.44864

Karadeniz Akdoğan, K., Durmaz, E., Kimzan, İ. & Acer, D. (2019). Bir öğrenme ortamı olarak müze atölyeleri. Ankara Araştırmaları Dergisi, 7(2), 399-413. https://doi.org/10.5505/jas.2019.92486

Karadeniz, C., Okvuran, A., Artar, M. & Çakır İlhan, A. (2015). Yeni müzebilim bağlamında müze eğitimine çağdaş yaklaşımlar ve müze eğitimcisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2), 203-226.

Karagözoğlu, N. (2020). Ortaokul öğrencilerinin etkinliklerle müze eğitimine ilişkin görüşleri: Yozgat Müzesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 33-50. https://doi.org/10.31592/aeusbed.610442

Karamustafaoğlu, O. (2021). Okul dışı öğrenme ortamları ve STEM eğitimi. B. Bakioğlu ve M. Çevik. (Ed.), Okul dışı ortamlarda STEM eğitimi (1. baskı, s. 1-14) içinde. Ankara: Nobel Yayıncılık.

Körükçü, M. (2019). Değişen müze eğitimi algısı çerçevesinde sosyal bilgiler ve tarih öğretmen adaylarının müze eğitimine yönelik özyeterlik inançları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 759-771. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.542284

Kuruoğlu Maccario, N. (2002). Müzelerin eğitim ortamı olarak kullanımı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), s. 275-285.

Laçin Şimşek, C., Balkan Kıyıcı, F. & Atabek Yiğit, E. (2013). Müze ziyaretinin öğretmen adaylarının düşüncelerine etkisinin incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(1), 115-148.

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). Millî eğitim bakanlığı okul dışı öğrenme ortamları kılavuzu. Milli Eğitim Bakanlığı. http://ogm.meb.gov.tr

Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.). Nobel Akdemi.

Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: Sage.

Özbilen, F. M. (2023). Sınıf Öğretmenlerinin Müze Eğitimine İlişkin Öz-yeterlik İnançlarının İncelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(Özel Sayı), 444-466. https://doi.org/10.51119/ereegf.2023.51

Özmen, S. S. (2017). Sanat eğitimi bağlamında müze eğitimi ve uygulamalarının değerlendirilmesi (askeri müze örneği). Route Educational and Social Science Journal, 4(8), 136-149. https://doi.org/10.17121/ressjournal.855

Öztürk Kömleksiz, F. & Gökmenoğlu, T. (2020). Müze eğitim kitapçığı hazırlama sürecinde bir durum saptama çalışması: KKTC örneği. Milli Eğitim, 49(228), 365-385.

Sözer, Y. & Oral, B. (2016). Sınıf içi öğrenmeleri destekleyen okul dışı aktif öğrenme süreci: Bir meta-sentez çalışması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7, 278-310.

Şar, E. & Sağkol, T. (2013). Eğitim fakültelerinde müze eğitimi dersi gerekliliği üzerine. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi 20(2), 83-90.

Tutkun, C., Aydın Kılıç, Z., Balcı, A. & Kök, M. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin alan gezisi etkinliğine yönelik görüşlerinin incelenmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 469-487. https://doi.org/10.26466/opus.571498

Ünal, F. & Pınar, Y. (2017). Erken çocukluk eğitiminde müze deneyiminin rolü. İdil, 6(38), 2899-2917. https://doi.org/10.7816/idil-06-38-18

Ünlüer, G. (2017). Sosyal bilgiler dersinde gerçekleştirilen müze gezilerinin öğrencilerin tuttuğu müze günlüklerine göre değerlendirilmesi. 7.Uluslararası Eğitimde Araştırmalar Kongresi, (s. 384-390). Çanakkale.

Üztemur, S., Dinç, E. & Acun, İ. (2017). Müze ve tarihi mekân uygulamalarının 7. sınıf öğrencilerinin müze ve tarihi mekân algılarına etkisi bir eylem araştırması. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 1(1), 9-20. https://doi.org/10.29345/futvis.9

Yavuz, M. (2019). Özel eğitim öğretmenlerinin gezi-gözlem yöntemini uygularken karşılaştıkları sorunları öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(63). https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3285

Yeter, F. & Kurtdede Fidan, N. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin müze metaforları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 173-194. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.411490

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.

İndir

Yayınlanmış

2024-05-15

Nasıl Atıf Yapılır

UTKUGÜN, C., Kurtdede Fidan , N. ., & Yıldırım, R. . (2024). Öğretmen Adaylarının Hazırladığı Eğitici Müze Rehberleri. Journal of History Culture and Art Research, 13(1), 36-66. https://doi.org/10.7596/taksad.v13i1.3315