Batı Antalya'da Yörükler ve Antik Kültür
DOI:
https://doi.org/10.7596/taksad.v11i3.3196Anahtar Kelimeler:
Arkeoloji Tarihi- Likya ve Milyas- Antalya- Antik Kalıntılar- YörüklerÖzet
Antalya arkeolojisinin tarihi, önde gelen kazıların sayılarından veya sıra-dışı keşiflerin listesinden daha fazlasını vaat ediyor. Geçtiğimiz yarım asırdır toplumsal ve tarihsel süreçlerin ya da daha yalın bir dille, hâkim olan politik, ideolojik ve etik değerlerin Antalya tarihine dair sahip olduğumuz yerleşik kanaatler üzerinde ne denli güçlü etkilere sahip olduğunu artık daha derinden kavramaktayız. Bu olgu, Asyatik kökleri, Muhammedi inançları ve göçebe yaşam tarzlarına atıfta bulunularak Antalya’da “Greko-Roman” antikitesinin tahribatından sorumlu tutulan Yörükler için ayrı bir önem taşımaktadır. Yörükler ile Antalya tarihi arasında sürekli yenilenen “yapay” bir çatışma alanı inşa eden bu varsayımlar, aslında kanıtlanabilir herhangi bir argümana değil; kişisel gözlemlere ya da dünya görüşlerine dayanmaktadır. Nitekim makalede, arkeolojik kanıtlar ve Teke Sancağı Tapu Tahrir Defterleri gibi Osmanlı arşiv belgelerine başvurarak Yörük zümreler ile Batı Antalya antikitesi arasındaki çok katmanlı ilişkiler ele alınmaya çalışılmıştır. Bu genel çerçevede, sunulan çalışma Yörükleri kültürel peyzajın ayrıksı, ya da müphem bir unsuru olarak dışlamanın, aynı zamanda Antalya'nın uzun vadeli tarihini anlamamızı da engelleyeceğini iddia etmektedir.
Referanslar
Ak, M. (2015). Teke Yörükleri (1800-1900). İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Ar, B. (2015). Spolia Usage in Anatolian Rulers: A Comparison of Ideas for Byzantines, Anatolian Seljuqs and Ottomans, A|Z ITU Journal of the Faculty of Architecture 12/2, 2015, 3-17.
Armağan A.L. (1997). XVI. yüzyılda Teke Sancağındaki Konar-Göçerlerin Demografik Durumu Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 19 / 30, 1-35.
Aydın, S. (2006). Toroslarda Yaylacılık ve Çukurova’nın Önemi. Kebikeç. İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi 21, 111–134.
Başgelen, N. (2008). 1892 Krickl Fotoğraflarında Kumluca, Rhodiapolis, Korydalla ve Yörükler. Çevik, N. (Ed.). Arkeolojisi, Tarihi, Doğası ve Tarımıyla Kumluca- Rhodiapolis içinde (75-79). Kumluca Belediyesi, Antalya.
Bayburtluoğlu, C. (2004). Lykia. AKMED. Gezi – Rehber Dizisi 1. Antalya.
Bauer, W. T. (1999). Kâfi Baba Bektaşi Tekkesi. Borchhardt J. (Ed.). Limyra. Zemuri Taşları. Likya Bölgesi’nde Limyra Antik Kenti’nin Gizemli Sularında Yapılan Arkeolojik Araştırmalar içinde (s. 117-122). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Borchhardt J. (1999). Çevre görünümü ve lykia tarihi. limyra. zemuri taşları. likya bölgesi’nde limyra antik kenti’nin gizemli sularında yapılan arkeolojik araştırmalar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Boyacıoğlu, F. (2012). Fransızların Roland Destanı’nda Dinsel Bağnazlık ve Tarihi Olayların Çarpıtılması. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 27, 67-82.
Connerton, P. (2014). Toplumlar Nasıl Anımsar? (Çev. A. Şenel), Ayrıntı Yayınları, İstanbul
Costello, E. - Svensson E. (2018). Transhumant Pastoralism in Historic Landscapes: Beginning a European Perspective. E. Costello-E.Svensson (Ed.). In Historical Archaeologies of Transhumance Across Europe (pp. 1-14) New York: Routledge.
N. Çevik, N. (2008). Rhodiapolis ve Kumluca sınırındaki diğer antik yerleşimler. Çevik, N. (Ed.). Arkeolojisi, tarihi, doğası ve tarımıyla Kumluca- Rhodiapolis içinde (11-69) Kumluca Belediyesi Kültür Yayınları, Antalya.
Courtils, J. des (2003). Dünya kültür mirası kentlerinden Ksanthos ve Letoon rehberi. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Diaz-Andreu, M. (2007). A World History of Nineteenth-Century Archaeology: Nationalism, Colonialism, and the Past. Oxford: Oxford University Press.
Diaz Andreu M. - Champion, T. (2015). Nationalism and Archaeology in Europe: An Introduction. (Eds.) Diaz Anreu, M. – Champion, T. Nationalism and Archaeology in Europe içinde (1-23). Routledge, London-New York.
Duggan, T. M. P. (2018). European Antiquarian, “Epigraphic-Archaeological” Research in “Hitherto Unexplored” Ottoman Lycia in the First Half of the 19th c. Arslan, M. - Baz, F. (Eds.). Arkeoloji, Tarih ve Epigrafinin Arasında: A. Vedat ÇELGİN’in 68. Doğum Günü Onuruna Makaleler içinde (277-317). İstanbul: Ege Yayınları.
Duggan, T. M. P. (2019). On Early Antiquarians in Asia Minor to the Start of the 19th c. Gephyra, 17, 115-169.
Durgun, H. (2018). Elmalı Kazası (1839-1914). Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
Ekiz, A. (2001). Dünden Bugüne Elmalı, Elmalı Tanıtım ve Yardımlaşma Derneği, Antalya.
El Dally, O. (2005). Egyptology: The Missing Millennium. Ancient Egypt in Medieval Arabic Writings
Emiroğlu K. & Aydın S. (2009) Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Erdem, İ. (2005). Ortaçağ Sonlarında Likya Levant Ticareti ve Türkmenler (12.-15.yy.). K. Dörtlük ve diğ. (Eds), III. Likya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cilt I içinde (s. 243-251) Suna-İnan Kıraç Vakfı Akdeniz Medeniyetleri Enstitüsü, Antalya.
Eröz, M. (1991) Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
French, D. (2014). Roman Roads and Milestones of Asia Minor, Vol. 3 Milestones, Fasc. 3,6 Lycia et Pamphylia, British Institüte at Ankara, Electronic Monography 6.
Foss, P. W. (2001). The Hacımusalar Regional Survey: Summary, 1997-2001 [http://www.choma.org/choma/index.php?view=doc&file=hmsurvey.html, Son Erişim: 30.06.2021]
Gerstel, Sh. E. J. (2015). Rural Lives and Landscapes in Late Byzantium. Art, Archaeology, and Ethnography. Cambridge: Cambridge University Press
Greenhalgh, M. (2013). From the Romans to the Railways: The Fate of Antiquities in Asia Minor, Brill
Güçlü, M. (2007). Selçuklulardan Cumhuriyet’e Kumluca (Antalya) Bölgesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 22, 219-250.
Hellenkemper, H. – Hild, F., (2004). Tabula İmperii Byzantini 8: Lykien und Pamphylien, Wien
Işık, F. (2015). Patara 7.1. Kum'dan Kent'e Patara Kazılarının 25 Yılı / From Sand Into a City 25 Years of Patara Excavations. İstanbul: Ege Yayınları.
İnalcık, H. (2014). The Yürüks: Their Origins, Expansion and Economic Role. Cedrus. Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Dergisi, 2, 467 – 495.
Jevtic, I. (2018). Giriş. (Eds.) Yalman S. - Jevtic I. Devşirme Malzemenin (Spolia) Yeniden Doğuşu. Antikçağ’dan Osmanlı’ya Anadolu’da Objelerin, Materyallerin ve Mekânların Sonraki Yaşamları içinde (s. 3-23.)
Karaca, B. (2002). XV ve XVI. yüzyıllarda Teke Sancağı, Isparta: Fakülte Kitabevi
Kavas, R. (2013). Mimariyi ‘Dokumak’: Anadolu - Batı Toros Göçerlerinde Çevre - Kültür İlişkisi. Bilig, 64, 231-258
Kavas, R. (2013). Akdeniz Yaylalarında Transhümant Mekân Örüntülerinin Karşılaştırmalı Analizi: Belgeler Işığında Antalya (Türkiye) ve Abruzzo (İtalya). Adalya, 19, 363-396
Kinoshita, S. (2001). Pagans are wrong and Christians are right": Alterity, Gender, and Nation in the Chanson de Roland. Journal of Medieval and Early Modern Studies, 31/1, 19-112.
Köprülü, O. F. (1988). Abdal Mûsâ. TDV İslam Ansiklopedisi, C.1 64-65.
Minzoni-Déroche, A. (1987). Kocapinar, site moustérien d’Anatolie, étude de l’industrie. Bulletin de la Société préhistorique française, 84/9, 272-277.
Pehlivanidis, G. (1989). Attáleia kai Attaleiótes, Pamfylía, Lykía, Pisidía, Kilikía II, Athína: Atlantîs Yayınları.
Ramsay, W. M. (1917). The Intermixture of Races in Asia Minor: Some of its Causes and Effects, London: Pub. for the British academy by H. Milford.
Robinson, T. (2007). Crossing Boundaries: Transhumance in the South-west Tauros in Antiquity. Elton, R.- Reger, G. (Eds.), In Regionalism in Hellennistic and Roman Asia Minor (s. 117-126) Pessac: Ausonius Éditions.
Schnapp, A. (1996). The Discovery of the Past: The Origins of Archaeology. London: British Museum Press,
Seeher, J. (2002). Unutulmuş Bir Kültür Yeniden Canlanıyor. 1950’ye Kadar Hitit Araştırmaları. Hititiler ve Hitit İmparatorluğu. 1000 Tanrılı Halk İçinde (s. 390-393.)
Shaw, W. (2004). Osmanlı Müzeciliği. Müzeler, Arkeoloji ve Tarihin Görselleştirilmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
Smith, J.M. (2000). Mongol Nomadism and Middle Eastern Geography: Qishlaqs and Tümens. (Eds.) R. Amitai Preiss- Morgan D. O., In the Mongol Empire and Its Legacy içinde (s. 39-56). Leiden.
Sümer, F. (2013). Yörükler. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 43, İstanbul, 570-573
Şahin, S. (2014). Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae / Likya Eyaleti Roma Yolları, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Tanman, M. B. (1988). Abdal Mûsâ, TDV İslam Ansiklopedisi, C.1 65-66.
Terroy, K. (2019). Questioning late Antique prosperity: the case of Lycia (southwest Turkey). Byzantine and Modern Greek Studies, 43/1, 1-23
Trigger, B. (1996). A History of Archaeological Thought. New York: Cambridge University Press.
Ünal, M. A. (1996). XV. ve XVI. yüzyılda Teke Sancağında Cema’at ve Aşiretler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 221-238.
Vryonis, S. (1975). The Decline of Byzantine Civilization in Asia Minor, Eleventh-Fifteenth Century. Dumbarton Oaks Papers, 29, 351-356.
Yakar, J. (1998). Were the EBA Inhabitants of Karataş-Semayük Semi-Sedentary? An Ethnoarchaeological View. G. Arsebük, M. J. Mellink and W. Schirmer (Eds.). In Light on Top of the Black Hill. Studies Presented to Halet Çambel (s. 811-821). İstanbul: Ege Yayınları.
Zimmermann, K. (2016). Osmanlı Fethine Kadar Doğu Roma ve Bizans Dönemi'nde Likya. Lycia in the East Roman and Byzantine period up to the Ottoman Conquest. H. İşkan Işık- E. Dündar (Eds.), Lukka to Lycia: The country of Sarpedon and St. Nicholas içinde (s. 68-77). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Journal of History Culture and Art Research
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanan tüm çalışmalar Creative Commons 4.0 CC-BY lisansı ile lisanslanmıştır.
Bunları yapmakta özgürsünüz:
- Bu eseri her boyut ve formatta paylaşabilir — kopyalayabilir ve çoğaltabilirsiniz.
- Materyalden Adapte et — karıştır, aktar ve eserin üzerine inşa et
- her türlü amaç için, ticari amaç da dahil
Alttaki şartlar altında:
Atıf — uygun bilgiyi, lisansa linki, and ve değişiklik yapıldıysa değişiklik bilgisinivermelisiniz. Sizi veya kullanımınızı lisansörün onayladığı bilgisini içermemek kaydıyla, size uygun şekilde bu işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
AynıLisanslaPaylaş — Eğer materyali karıştırdınızsa, aktardınızsa ya da materyalin üzerine çalıştınızsa, ancak aynı lisans ile dağıtabilirsiniz.
- Ek sınırlamalar yoktur — Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyikullanarak sınırlayamazsınız.
