Haçlı Devletleri Döneminde Kadın Algısı, Siyasi Evlilikler ve Devlet Yönetiminde Kadınların Rolü
DOI:
https://doi.org/10.7596/taksad.v10i3.3126Anahtar Kelimeler:
Haçlı Seferleri, Tarihte kadınlar, Siyaset, Evlilik, Siyasi Evlilik, Kadın algısı.Özet
Bu araştırmada Haçlı Seferleri dönemindeki kadın algısı, siyasi evlilikler ve devlet yönetiminde kadınların rolünün ne olduğu incelenmektedir. Orta Çağların en büyük askerî harekâtlarından biri olan Haçlı Seferleri, Batılı Hıristiyanlar ile Doğulu Müslümanları karşı karşıya getiren ve 1096 yılında başlayıp 1291 yılında Latin Hıristiyanların Doğu'da Akka’dan çıkartılmalarına kadar süren ve sekiz büyük askeri seferi kapsayan yaklaşık iki yüz yıllık bir dönemi kapsamaktadır. Araştırmanın giriş bölümünde Haçlı Seferlerinin tarihsel süreci incelendikten sonra seferlerin yapıldığı dönemdeki kadın algısı ve kadınların seferlere karşı yaklaşımı incelenmeye çalışılmıştır. Daha sonra Haçlı devletlerinde (Urfa Haçlı Kontluğu (1098-1144), Antakya Prinkepsliği (1098-1268), Kudüs Krallığı (1099-1291) ve Trablus Kontluğu (1109-1289) soylu kadınlarla yapılan evliliklerin siyaset üzerindeki etkisi tartışılmıştır. Araştırmanın bu bölümünde soylu kadınlarla yapılan evliliklerin siyaset üzerindeki etkisi ile ilgili çok sayıda örneğe yer verilmiştir. Verilen örnekler ışığında, Haçlı devletlerinin yöneticilerinin, oluşturdukları siyasi organizasyonu devam ettirebilmek, güçlendirmek ve hâkimiyet alanlarını genişletebilmek için çıkarlar doğrultusunda anlaşmalar yapmak ya da savaşmak gibi faktörlerin yanı sıra evlilik yoluyla kurulan ilişkilere de önem verdikleri sonucuna varılmıştır. Soylu kadınlar ya da yerel yöneticilerin kızları ile yapılan evlilikler yolu ile kurulan akrabalık ilişkilerinin bazen hâkimiyet alanlarını genişletmek ve hatta tehdit oluşturan güçlere karşı ittifak sağladıkları gibi, bazen devletlerin devamının bu evlilikler sayesinde gerçekleştiği tespiti yapılmıştır. Böylece Haçlı Seferleri esnasında, Orta Çağlar’ın olumsuz kadın algısına rağmen, soylu kadınların siyasi ilişkilerde devleti yönetecek konuma kadar yükselerek siyasette etkin bir rol üstlendikleri sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma bu yönüyle Haçlı devletleri dönemindeki kadın rollerini inceleyerek kadınların tarih boyunca üstlendikleri rollerin anlaşılması noktasında genel bir bakış açısı sunmaktadır.
Referanslar
Adı Bilinmeyen Bir Süryani. (2005). I. ve II. Haçlı Seferleri Vekayinamesi (V. İlmen, Çev.). İstanbul: Yaba Yayınları.
Aguilers, R. (2019). Historia Francorum Qui Ceperunt Iherusalem, Haçlılar Kudüs’te Bir Papazın Gözünden İlk Haçlı Seferi (S. Genç, Çev.). İstanbul: Yeditepe Yayınları.
Albert of Aachen, (2007). Historia Ierosolimitana Hıstory of the Journey to Jerusalem (S. B. Edgington, Ed. and Trans.). Oxford: Calerandon Press.
Altan, E. (2018). Antakya Haçlı Prinskepsliği Tarihi Kuruluş Devri (1098-1112). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Altan, E. (2003). II. Haçlı Seferi (1147-1148). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Altan, E. (2020). Haçlı Devletlerinde (Outremer), Kullanılan Ünvanlara Dair, Tarih Dergisi-Turkish Journal of History, 71(1), 67-81. DOI: 10.26650/TurkJHist.2020.005.
Kommena, A. (1996). Alexiad Anadolu’da ve Balkan Yarımadası’nda İmparator Alexias Kommenos Dönemi’nin Tarihi Malazgirt’in Sonrası (B. Umar, Çev.). İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
Ayan, E. (2019). Fatımiler, Selçuklular ve Haçlılar Arasında Kudüs, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-12. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/oad/issue/46076/546625
Bottéro, J. (2015). Adem ve Havva: İlk Çift. G. Duby (Ed.), Batı’da Aşk ve Cinsellik (A. Gür, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Carnotensis, F. (2009). Gesta Francorum Iherusalem Peregrinantium, (Kudüs Seferi Kutsal Toprakları Kurtarmak) (İ.B. Barlas, Çev.). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları.
Choniates, N. (1984). O City of Byzantium: The Annals of Niketas Choniates (H. M. Magoulias, Trans.). Detroit: Wayne State Universty Press.
Crouch, D. (2005). The Birth of Nobility Constructing Aristocracy in England and France 900–1300. London and Newyork: Routledge Taylor Francis.
Demirkent, I. (1997). Haçlı Seferleri. İstanbul: Dünya Yayınları.
Demirkent, I. (1996). Türkiye Selçuklu Hükümdarı Sultan I. Kılıç Arslan. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Demirkent, I. (2013). Urfa Haçlı Kontluğu Tarihi (1098-1118) (C. 1). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Demirkent, I. (1994). Urfa Haçlı Kontluğu (1118-1146) (C. 2). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Franti, A. (2016). ‘The Perception of Women in the First Crusade’, Graduate Symposium at Eastern Michigan University July.
Riley-Smith, J. (1997). The First Crusades 1095-1131. Cambridge: Cambridge Unıversity Prees.
Genç, Ö. (2011). Ortaçağ Avrupasında Kadın. A. Çetin, (Ed.), Ortaçağda Kadın içinde (s. 241-296). Ankara: Lotus Yayınları.
Gregory Abû’l Farac, (1987). Abû’l Farac Tarihi (C. 2). (Ö. R. Doğrul, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Harman, Ö. F. (2013). Hıristiyanlık’ta Kadın Algısı’, Kur’an ve Kadın Sempozyumu Bildirileri içinde (s. 56-70). Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
Hodgson, N. R. (2007). Women, Crusading and The Holy Land in Historical Narrative. Woodbridge: The Boydell Press.
İbnü’l-Azîmî, (2006). İbnü’l-Azîmî Selçuklular Dönemiyle İlgili Bölümler (A. Sevim, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
İbn’ül-Esir, (1991). El Kâmil Fi’t-Tarih Tercümesi (C. 10). (A. Özaydın, Çev.). İstanbul: Bahar Yayınları.
İbn’ül-Esir, (1987). El Kâmil Fi’t-Tarih Tercümesi (C. 11). (A. Özaydın, Çev.). İstanbul: Bahar Yayınları.
İbn Kalânisî, (2015). Şam Tarihine Zeyl, I. ve II. Haçlı Seferleri Dönemi (O. Özatağ, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
İbnü’l-Verdi, (2019). Selçuklular (M. Alican, Çev.). İstanbul: Kronik Kitap.
İstek, G. (2019). Haçlı Seferlerine Katılan Kadınlar, Journal of Islamicjerusalem Studies. 19(2), 205-224. DOI: 10.31456/beytulmakdis.573436
Ionnes Kınnamos, (2020). Historıa (I. Demirkent, Yayına Hazırlayan.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Kanat, C. & Burçak, D. (2013). Sorularla Haçlı Seferleri. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
Karras, R. M. Thomas Aquinas's Chastity Belt Clerical Masculinity in Medieval Europe, Gender and Christianity in Medieval Europe New Perspective (L. M. Bitel and F. Lisfhtz, Ed.). Philadephia: University of Pennsylvania Press.
Küçüksipahioğlu, B. (2006). Trablus Haçlı Kontluğu Tarihi (1109-1187). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Lewinsohn, R. (1966). Cinsi Âdetler Tarihi (E. Gürol, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
Maier, C. H. (2000). Crusade Propaganda and Ideology. Cambridge: Cambridge Unıversity Prees.
Mcnamara, J. A. (1994). The Herrenfrage: The Restructuring of the Gender System 1050-1150. Clare A. Less, (Ed.), Medieval Masculinities Regarding Men ın the Middle Ages. (s. 3-29). London: Universty of Minnosete Press.
Mıchaud, J.F. (2011). Haçlı Seferlerinin İlginç Olayları (G. Kırpık, Hazırlayan.). Ankara: Lotus Yayınları.
Müverrih Vardan, (2017). Türk Fetihleri Tarihi, (H. D. Andreasyan, Çev.). İstanbul: Post Yayınları.
Nicolle, D. (2001). Essesntial Histories The Crusades. London: Osprey Publishing Limited.
Nomiku, H.A. (1997). Haçlı Seferleri (K. Dinçmen, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Parsons, J. C. (1998). Mothers, Daughters, Marriage, Power: Some Plantagenet evidence 1150–1500. J. C. Parsons, (Ed.), Medıeval Queenshıp (s. 63-78). Newyork: St. Martin’s Press.
Paına, M. (2011). Haçlı Seferleri (C. Atay, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Peters, E. (1971). The First Crusade The Chronicle of Fulcher of Chartres and Other Source Materials, Philadelphia.
Ralph of Caen, (2005). The Gesta Tancedi of Ralph of Caen: A History of the Normans on the First Crusade (B. S. Bachrach & D. S. Bachrach, Trans.). USA: Ashgate Publishing Limited.
Runciman, S. (1989). Haçlı Seferleri Tarihi, Birinci Haçlı Seferi ve Kudüs Krallığı’nın Kuruluşu (C. 1). (F. Işıltan, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Runciman, S. (2019). Haçlı Seferleri Tarihi (C. 2). (F. Işıltan, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Tudebodus, P. (2019). Bir Tanığın Kaleminden Birinci Haçlı Seferi Kudüs’e Yolculuk (S. Genç, Çev.). İstanbul: Kronik Kitap.
Urfalı Mateos, (2000). Urfalı Mateos Vekayi-Nâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162) (H. D. Andreasyan, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Usta, A. (2015). Haçlı Seferlerinde Kuşatma. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
Usta, A. (2016). Çıkarların Gölgesinde Haçlı Seferleri. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
Vecchio, S. (2005). ‘İyi Karı’, Kadınları Tarihi Ortaçağ’ın Sessizliği. (C. 2). (A. Fethi, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Tyrensis, W. (2016). Willermus Tyrnensis’in Haçlı Kroniği Başlangıçtan Kudüs Zaptına Kadar (E. Ayan, Çev.). İstanbul: Ötüken Yayınları.
Tyrensis, W. (2018). Willermus Tyrnensis’in Haçlı Kroniği Kudüs’ün Zaptından Urfa’nın Fethine II (E. Ayan, Çev.). Ankara: Gece Yayınları.
Tyrensis, W. (2019). Haçlılar Türkler Karşısında Willermus Tyrnensis’in Haçlı Kroniği III. (1143-1184) (E. Ayan, Çev.). İstanbul: Kronik Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2021 Journal of History Culture and Art Research
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanan tüm çalışmalar Creative Commons 4.0 CC-BY lisansı ile lisanslanmıştır.
Bunları yapmakta özgürsünüz:
- Bu eseri her boyut ve formatta paylaşabilir — kopyalayabilir ve çoğaltabilirsiniz.
- Materyalden Adapte et — karıştır, aktar ve eserin üzerine inşa et
- her türlü amaç için, ticari amaç da dahil
Alttaki şartlar altında:
Atıf — uygun bilgiyi, lisansa linki, and ve değişiklik yapıldıysa değişiklik bilgisinivermelisiniz. Sizi veya kullanımınızı lisansörün onayladığı bilgisini içermemek kaydıyla, size uygun şekilde bu işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
AynıLisanslaPaylaş — Eğer materyali karıştırdınızsa, aktardınızsa ya da materyalin üzerine çalıştınızsa, ancak aynı lisans ile dağıtabilirsiniz.
- Ek sınırlamalar yoktur — Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyikullanarak sınırlayamazsınız.
