<b>19. Yüzyıl Türk Aydınında Voltaire İlgisi</b> / <i> Interest of Voltaire on the Turkish Intellectuals of the 19th Century
Anahtar Kelimeler:
Aydınlanma- Voltaire- Batılılaşma- aydın- edebiyat- Enlightenment- Westernization- intellactuel- literature.Özet
Öz
Voltaire, gerek Avrupa’da meydana gelen Aydınlanma hareketinin, gerekse Fransız İhtilalinin düşünsel hazırlayıcılarından biri olmasıyla öne çıkan bir isimdir. Onun felsefeci kimliği yanında edebi sahada da ürünler vermesi ve buna ek olarak mücadeleci kişiliği Aydınlanma dönemi Avrupa’sının önemli aktörlerinden biri olmasını sağlamıştır. Dolayısıyla Batılılaşma maceramızda aydınlarımızın onunla tanışması kaçınılmaz olmuştur. Tanzimat sonrası gelişen Türk edebiyatı aynı zamanda Batılılaşma maceramızı da içerdiğinden dönemin aydınları, Batı ile kurdukları ilişkide genellikle hep bu akılcı ve ihtilalci düşünce adamlarına ilgi duymuştur. Bu ilgi öncelikle çeviriler yoluyla kendini göstermiş, sonrasında ise onların düşünceleri yazarlarımızın ana temalarından biri haline gelmeye başlamıştır. Biz de bu makalede söz konusu Aydınlanma filozoflarından biri olan Voltaire’in Batılılaşma hareketinin öncüsü sayılabilecek Türk edebiyatı üzerindeki etkisi üzerinde durmaya çalıştığımızda gördük ki Münif Paşa, Beşir Fuad başta olmak üzere Batılılaşma hareketimizde önemli sayılabilecek isimler Voltaire’den hayli etkilenmişlerdir.
Abstract
Voltaire is a philosopher who stands out as one of the ideological predecessors who paved the way not only for the Enlightenment Period in Europe, but also for the French Revolution. His literary products apart from his identity as a philosopher as well as his assertive character as a struggler led him to be one of the leading actors in Europe during the Enlightenment Period. Therefore, it has been unavoidable for Turkish intellectuals to meet this strong figure throughout our westernization experience. Since the post-Tanzimat period Turkish literature also involves our westernization process, the Turkish intellectuals of the era identified themselves with such rationalist and revolutionist thinkers. The interest in these prominent thinkers was first revealed through translations and then it turned out to be one of the major themes favoured by Turkish authors. As we started to search for this article into the effect of Voltaire on Turkish literature which led and triggered Turkish westernization, we discovered that pioneers of Turkish westernization movement especially Münif Pasha and Besir Fuad had been deeply inspired by Voltaire.
Referanslar
Akün, Ömer Faruk (1989). “Ahmet Vefik Paşa”, TDV. İslam Ansiklopedisi, C.2,
Ankara, Diyanet Vakfı Yayınları,
Beşir Fuad (2002). Voltaire, haz. Erdoğan Erbay, Ali Utku, Erzurum, Babil Yayınları
Budak, Ali (2008). Batılılaşma ve Türk Edebiyatı, İstanbul, Bilge Kültür Sanat.
Demir, Remzi (1999). Türk Aydınlanması ve Voltaire, Ankara, Doruk Yayınları.
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri, İstanbul, Dergah
Yayınları
Kerman, Zeynep (1978). 1862-1910 Yılları Arasında Victor Hugo’dan Türkçe’ye
Yapılan Tercümeler Üzerinde Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak.
Yayınları.
Kervan, Armel De (1877). Voltaire, Paris.
Lewis, Bernard (1984). Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara.
Okay, Orhan (tarihsiz), İlk Türk Natüralist ve Pozitivisti Beşir Fuad, İstanbul, Dergah
Yayınları
Öztürk, Nurettin (2002). “XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatında Voltaire ve Roussau
Çevirileri”, Denizli, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.12
Perin, Cevdet (1946), Tanzimat Edebiyatında Fransız Tesiri, İstanbul, İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Sevük, İsmail Habib (1940). Avrupa Edebiyatı ve Biz, İstanbul.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (1976). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, Çağlayan
Kitabevi
Tural, Secaattin (1989). Beşir Fuad’ın Voltaire Adlı Eserinin Çeviri ve İncelemesi,
Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Ed. Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Bitirme Tezi.
Tural, Secaattin (2011), Beşir Fuad’ın Voltaire’i ve Voltaire’in Türk Edebiyatına
Etkisi, İstanbul, Yedirenk Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanan tüm çalışmalar Creative Commons 4.0 CC-BY lisansı ile lisanslanmıştır.
Bunları yapmakta özgürsünüz:
- Bu eseri her boyut ve formatta paylaşabilir — kopyalayabilir ve çoğaltabilirsiniz.
- Materyalden Adapte et — karıştır, aktar ve eserin üzerine inşa et
- her türlü amaç için, ticari amaç da dahil
Alttaki şartlar altında:
Atıf — uygun bilgiyi, lisansa linki, and ve değişiklik yapıldıysa değişiklik bilgisinivermelisiniz. Sizi veya kullanımınızı lisansörün onayladığı bilgisini içermemek kaydıyla, size uygun şekilde bu işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
AynıLisanslaPaylaş — Eğer materyali karıştırdınızsa, aktardınızsa ya da materyalin üzerine çalıştınızsa, ancak aynı lisans ile dağıtabilirsiniz.
- Ek sınırlamalar yoktur — Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyikullanarak sınırlayamazsınız.