İlkokul Bahçelerinde Davranış Haritaları Bağlamında Mekânsal ve İşlevsel Bir Analiz: Trabzon Örneği / A Spatial Functional Analysis in the Context of Behavioral Maps in Primary School Grounds: Case of Trabzon

Authors

  • Beyza Karadeniz Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü http://orcid.org/0000-0002-2191-2346
  • Ayşegül Özyavuz Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü
  • Yelda Aydın Türk Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü
  • Gürkan Topaloğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü
  • Zeynep Yılmaz Bayram Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v7i3.1628

Keywords:

İlkokul bahçeleri, Davranış haritası, Bahçe kullanımı, Mekânsal işlevsel analiz, Primary school grounds, Behaviour maps, Spatial and functional analysis.

Abstract

ABSTRACT

Primary school gardens are areas where children spend extracurricular time. The gardens are influential on children's physical, social and academic development. School gardens should be designed according to the needs of the students from different age groups. During the design process of school gardens, the standards defined in the context of hierarchical space fiction are ignored. This leads to spatial inadequacies in school gardens and also affects students’ behavior. Thus, it is necessary to examine the behavior of the students as well as the spatial setting of the schools.

The purpose of this study is to perform spatial-functional analysis and school gardens and to create behavioral maps based on student’s use of the school garden. The study was carried out in five primary schools, selected from various regions (city center, arear close to the city center, residential area, newly developed residential area and rural character areas) in Trabzon. First, the spatial situation was analyzed according to the areas and spatial units table. Secondly, a behavioral map was created for each selected school by the location-based behavior mapping method. Then, a spatial and functional study of the tendencies of children to use the school garden, and the activities they perform are analyzed.

As a result; this work is an attempt to reveal the necessity of a comprehensive planning and design for the school gardens through student behaviors. It is found that spatial standards are not met in the city center and nearby schools, which limits the behavior of students. In primary school there are no defined areas or guiding spaces for passive and play activities for students. Especially in schools that are below spatial and functional standards, behaviors such as peer bullying, adversely affect the development of the students, have been observed. In primary school gardens, it is necessary to create spaces that allow students to organize, exhibit informal and creative behaviors.

Öz

İlkokul bahçeleri, çocukların ders dışı zamanlarını geçirdikleri ve fiziksel, sosyal ve akademik gelişimleri üzerinde etkili olan alanlardır. Farklı yaş gruplarından öğrencilerin birlikte kullandığı okul bahçeleri, çocukların ihtiyaçlarına göre düzenlenmelidir. Okul bahçeleri tasarlanırken okul yapısı ile ilişkili, hiyerarşik mekan kurgusunu içeren standartlar tanımlanmış olsa da uygulamada bu ölçütler gözardı edilmektedir. Bu durum okul bahçelerinde mekansal yetersizliklere yol açmakta ve öğrenci davranışları üzerinde de etkili olmaktadır. Bu nedenle bu alanlarda yapılacak çalışmalarda mekansal durum tespitinin yanısıra öğrenci davranışlarının incelenmesi gerekmektedir.

Bu çalışmanın amacı; ilkokul öğrencilerinin okul bahçelerini kullanımına yönelik davranış haritalarının oluşturulması ve bu davranış haritaları ile okul bahçelerinin mekansal-işlevsel analizinin yapılmasıdır.

Çalışma Trabzon kentinde farklı bölgelerden (kent merkezi, merkez yakın çevresi, konut alanı, yeni gelişenkonut alanı ve kırsal karakterli alanlar) seçilen 5 ilkokulda gerçekleştirilmiştir. İlk olarak okul bahçelerinde bölgeler ve mekansal birimler özelinde oluşturulan tablo ile mekansal durum tespiti yapılmıştır. İkinci olarak, yer merkezli davranış haritalama yöntemi ile seçilen her bir okul için davranış haritası oluşturulmuştur. Ardından çocukların okul bahçesinin kullanımına yönelik ne gibi eğilimleri olduğu, ne tür aktiviteler yaptıkları mekan ve işlev bağlamında analiz edilmiştir.

Sonuç olarak; bu çalışmayla okul bahçelerinde kapsamlı bir düzenleme ve tasarımın gerekliliğiöğrenci davranışları üzerinden ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kent merkezinde ve yakınındaki okullarda mekânsal standartların sağlanmadığı ve bu durumun öğrencilerin davranış biçimlerini sınırlandırdığı saptanmıştır. İlkokullarda öğrenciler için pasif ve oyun aktivitelerine yönelik tanımlı alanlar ve yönlendirici mekânlar bulunmamaktadır. Özellikle bahçenin mekânsal ve işlevsel olarak standartların çok altında olduğu okullardayapılan gözlemlerde öğrencilerin gelişimlerini olumsuz etkileyecek, akran zorbalığı gibi davranışlar gözlemlenmiştir. İlkokul bahçelerinde öğrencilerin organize, informal veyaratıcı davranışlar sergilemelerine olanak tanıyan mekânlar oluşturulması gerekmektedir.

References

Akdoğan, G. (1972). Beş Büyük Şehirde Çocuk Oyun Alanları, Okul Bahçeleri ve Spor Alanlarının Yeterlikleri ve Planlama Prensipleri Üzerinde Bir Araştırma. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.

Aksu, Ö. V.; Demirel, Ö. & Bektaş, N. (2011). “Trabzon Kenti İlköğretim Okul Bahçelerinde Donatı Elemanları Üzerine Bir Araştırma”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3). 243-254.

Algan, H. & Uslu, C. (2011). “İlköğretim Okul Bahçelerinin Tasarlanmasına Paydaş Katılımı: Adana Örneği”, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2). 129-140.

Barker, Roger G. (1968). Ecological psychology: Concepts and methods for studying the environment of human behavior. Palo Alto, CA: Stanford University Press.

Başal, H. A. (2005). Çocuklar İçin Uygulamalı Çevre Eğitimi, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

Bechtel, R. & Zeisel, J. (1987). Observation: The world under a glass. In R. B. Bechtel, R. W. Marans, & W. Michelson (Eds.), Methods in environmental and behavioral research 11–40. New York, NY: Van Nostrand Reinhold.

Beeken, D. & H Janzen. (1978). Behavioral mapping of student activity in open-area and traditional schools. American Educational Research Journal 15, no. 4: 507–17.

Bjorklid, P. (1985). Children’s outdoor environment from the perspective of environmental and developmental psychology. In Children Within Environments: Toward a Psychology of Accident Prevention, eds T. Garling and J. Vaalsiner, pp. 91-106. Plenum, New York.

Bowker, R. & Tearle, P. (2007). “Gardening as a learning environment: A study of children’s perceptions and understanding of school gardens as part of an international Project”, Learning Environ Res. 10:83–100.

Cheskey, E. (1996). How Schoolyards Influence Behaviour. Green Teacher. Eric.no. 47: 11-14.

Collyer, C. & Irvine, S. (2001). Grounds for learning, stories and insights from six Canadian school ground naturalization initiatives, Canada,

Cosco, Nilda G.; Robin C. Moore & Mohammed Z. Islam (2010). Behavior mapping: A method for linking preschool physical activity and outdoor design. Medicine & Science in Sports & Exercise 42, no. 3: 513–19.

De Chiara, J. & Koppelman, L. (1975). Urban planning and design criteria, Van Nostrand Reinhold New York.

Dyment, J. E. (2005). Gaining ground: The power and potential of school ground greening in the Toronto District School Board. Toronto, ON: Evergreen.

Earthartist (2005). The king observation lab teaching school, early childhood education. Master Plan Report. Canada,

Erdönmez, İ. M. Ö. (2007). “İlköğretim Okulu Bahçelerinde Peyzaj Tasarım Normları”, 'İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, 57, (1). 107-122.

Fisman, L. (2001). Child’s Play: An Empirical Study of the Relationship between the Physical Form of Schoolyards and Children’s Behaviour. Yale University. Yüksek Lisans Tezi, Amerika,

Francis, Mark (1984). Mapping downtown activity. Journal of Architectural and Planning Research 1: 21–35.

Golicnik Marušıc, B. & Marušic, D. (2012). Behavioural Maps and GIS in Place Evaluation and Design.

Herztberger, H. (2008). Space and Learning, 010 Publishers, Rotterdam

Ittelson, William H.; Leanne G. Rivlin & Harold, M. Proshansky (1976). The use of behavioral maps in environmental psychology. Environmental psychology: Man and his physical setting, ed. Harold M. Proshansky, William H. Ittelson, and Leanne G. Rivlin, 340-51. New York: Holt, Rinehart and Winston.

Kaya, Z. & S. Tüfekçi. (2006). “Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Öğrenme-Öğretme Ortamı ve Öğretmen” Eğitimde Çağdaş Yönelimler Sempozyumu III “Yapılandırmacılık ve Eğitime Yansımaları”, İzmir: Özel Tevfik Fikret Okulları.

Kolb, D. A. (1984). Experiential learning: Experience as the source of learning and development. New Jersey: Prentice-Hall.

Malone, K. & Tranter. P.J. (2003). Children`s Environments: A Study of Children`s Environmental Learning in Relation to Their Schoolground Experiences, RMIT University, Melbourne, Melbourne, VIC.

Mansuroğlu, S. & Sabancı, O. (2010). “Evaluating primary schools’ gardens in terms of environmental contribution to student learning: A case study in Antalya”, Turkey, Journal of Food, Agriculture & Environment, 8 (2), (1097 – 1102).

Menino, T. M. (2000). Designing Schoolyards & Building Community. The Boston Schoolyard Initiative. Amerika, 16.

Moore, Robin C. (1986). The power of nature: Orientations of girls and boys toward biotic and abiotic settings on a reconstructed schoolyard. Children Environments Quarterly 3, no. 3, 52–69.

Moore, Robin C. & Nilda G. Cosco. (2010). Using behaviour mapping to investigate healthy outdoor environments for children and families: Conceptual framework, procedures and applications. In innovative approaches to research excellence in landscape and health, ed. Catharine Ward Thompson, Peter Aspinall, and Simon Bell. London: Taylor and Francis.

Noschis, K. (2010). Introduction to 13th Architecture & Behaviour Colloquium Proceedings, Architectural Quality in Planning and Design of Schools Current issues with focus on Developing Countries, 5-15.

Özdemir A. & Çorakçı M. (2010). Participation in the greening of schoolyards in the Ankara public school system. Scientific Research and Essays 5(15), 2065-2077.

Özdemir, A. (2011). Okul Bahçesi Peyzaj Tasarım Anlayışındaki Değişim ve Bu Değişimin Uygulamaya Yansımalarının Bartın Kenti Örneğinde İrdelenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 13(19): 41-51 Issn: 1302-0943

Özdemir, A. & Yılmaz, O. (2008). Assessment of outdoor school environments and physical activity in Ankara's primary schools, Journal of Environmental Psychology, sayı 28, 287-300.

Özsoy, Y. (1970). Eğitimde Öğrencileri Tanıma Teknikleri. Ankara

Özyaba, M. (1998). İlköğretim okulları açık alan tasarım ilkeleri ve standartlarının tespiti: Trabzon’da bir örnek çalışma. Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları.

Sommer, Robert & Sommer, Barbara B. (2001). A practical guide to behavioral research. New York: Oxford University Press.

Stine, S. (1997). Landscapes for Learning: Creating Outdoor Environments for Children and Youth. Toronto: John Wiley & Sons, Inc.

Tandoğan, O. (2014). “Çocuklar İçin Daha Yaşanılır Okul Bahçeleri”, Megaron, 9, (1), 19-33.

Tanrıverdi, F. (1987). Bahçe Sanatının Temel İlkeleri ve Uygulama Metodları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Erzurum, 366.

Tranter, P. J. & Doyle, J. (1996). Reclaiming the residential street as playspace. International Play Journal, 4, 81-97.

Valentine, G. & McKendrick, J. (1997). Children's outdoor play: Exploring parental concerns about children's safety and the changing nature of childhood. Geoforum, 28(2), 219-235.

Van Andel, Joost (1985). Effects on children's behavior of physical changes in a Leiden neighborhood. Children Environments Quarterly 1, no. 4: 46-54.

Wicker, A. W. (1979). Ecological psychology: Some recent and prospective developments. American Psychologist, 34(9), 755-765.

Yılmaz, H. (1995). Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Yönünden İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26(4), 537-547.

Zask, A.; van Beurden, E.; Barnett, L.; Brooks, L. O. & Dietrich, U. C. (2001). Active school playgroundsmyth or realty? Results of the move it groove it Project. Preventive Medicine, S.33 (5), 402-408.

Published

2018-09-30

How to Cite

Karadeniz, B., Özyavuz, A., Aydın Türk, Y., Topaloğlu, G., & Yılmaz Bayram, Z. (2018). İlkokul Bahçelerinde Davranış Haritaları Bağlamında Mekânsal ve İşlevsel Bir Analiz: Trabzon Örneği / A Spatial Functional Analysis in the Context of Behavioral Maps in Primary School Grounds: Case of Trabzon. Journal of History Culture and Art Research, 7(3), 649-667. https://doi.org/10.7596/taksad.v7i3.1628