1967-1974 Döneminde Kıbrıs Sorunu ve Türkiye ile Yunanistan’ın Kıbrıs Politikaları / The Cyprus Question in the Period 1967-1974: Turkish and Greek Policies on Cyprus

Authors

  • Şevki Kıralp Yakın Doğu Üniversitesi, İİBF, Siyaset Bilimi Bölümü

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1437

Keywords:

Makarios, Yunan Cuntası, Yerel yönetim, Barış görüşmeleri, Greek Junta, Local administration, Peace talks.

Abstract

Abstract

The main goal of this paper is to analyze political attitudes of Turkish Cypriot and Greek Cypriot, as well as Turkish and Greek politics towards the Cyprus Question from 1967 to 1974.  The relevant period played a crucial role in shaping the political process leading to the Greek coup and Turkish intervention of 1974. Therefore, it might be presumed that analyzing the political developments within this period is likely to provide a contribution for the literature. The historical research covered by this paper starts with 1967 since it was the year that the Junta of Colonels seized power in Greece. Additionally, in late 1967, a Turkish Cypriot village was attacked by Greek Cypriot forces led by General Grivas. As a consequence Turkey asked for, and obtained the removal of the Greek forces that were, in a way contradictory to Zurich-London treaties, stationed on the island in 1964. The historical research ceases with 1974 incidents since the Greek coup and the Turkish intervention overwhelmingly re-shaped the political destiny of Cyprus. This study examined historical sources written in Turkish, Greek and English (archival materials, newspapers and memoires) to shed light on the relevant political developments. The research conducted by this paper reached to the conclusion that the Greek Cypriot leaders tried to limit Turkish Cypriots’ veto rights by amending the constitution, and the Turkish Cypriot leaders tried to provide local autonomy for their community. Moreover, while there were significant conflicts and tensions between Greece and Greek Cypriot leaders, the relations between Turkey and Turkish Cypriot leaders were based on harmony and cooperation.  

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, 1967-1974 yılları arasında adadaki Türk ve Rum toplumları ile Türkiye ve Yunanistan’ın Kıbrıs Sorununa nasıl yaklaştıklarını incelemektir. Bu dönemin Kıbrıs, Türkiye ve Yunanistan’ın siyasi tarihleri açısından önem taşıyan 1974 gelişmelerini şekillendiren bir süreç olmasından ötürü, ilgili tarafların bu yıllardaki siyasetlerini incelemenin literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. 1967, Yunanistan’da Albaylar Cuntasının iktidara geldiği, bir yandan diplomatik çabalar sürerken diğer yandan General Grivas komutasındaki Rum askeri birliklerinin bir Türk köyüne saldırdığı, bunun sonrasındaysa Türkiye’nin tutumunu sertleştirerek adaya 1964 yılında Zürih-Londra antlaşmalarına aykırı biçimde yerleştirilen Yunan birliklerinin Kıbrıs’tan çıkarılmasını sağladığı bir yıl olmasından ötürü tarihsel incelemenin başlangıç noktası olarak uygun görülmüştür. Araştırmanın tarihsel kapsamının 1974 yılı ile sonlanmasının sebebi ise, adanın siyasal kaderini büyük oranda etkileyen iki gelişmenin, Yunan Cuntasının Kıbrıs’ta yaptırdığı darbe ile Türkiye’nin Kıbrıs Harekâtının o yıl yaşanmasıdır. Araştırma; Türkçe, Yunanca ve İngilizce tarihsel belgeler (arşivler, gazeteler ve hatıratlar) inceleyerek ilgili tarafların Kıbrıs siyasetlerine ışık tutmaya çalışmıştır. İncelenen dönemde Kıbrıslı Rum liderlerin anayasal değişiklikler vasıtasıyla adadaki Türk toplumunun veto haklarını sınırlandırmaya, Kıbrıslı Türk liderlerin ise ada Türkleri için yerel yönetimde özerklik hakkı elde etmeye çalıştıkları görüldü. İncelenen dönemde Yunanistan ile Kıbrıs Rum liderleri arasında ciddi çatışmalar ve görüş ayrılıkları yaşanırken Türkiye ile Kıbrıs Türk liderleri arasında uyum ve işbirliğinin egemen olduğu da çalışma tarafından ulaşılan dikkate değer bir sonuçtur.

References

Adams, T. W. & Cottrell, A. J. (1968). Cyprus between East and West. Baltimore: Johns Hopkins Press.

Birand, M. A. (1975). 30 sıcak gün. İstanbul: Milliyet Yayınları.

Bölükbaşı, S. (1988). The Superpowers and the Third World: Turkish-American Relations and Cyprus. Maryland: University Press of America.

Cassia, S. C. (2005). Bodies of evidence: Burial, memory and the recovery of missing persons in Cyprus. Oxford: Berghahn.

Clogg, R. (2013). A concise history of Greece. Cambridge Cambridge University Press.

Crawshaw, N. (1978). The Cyprus revolt: The origins, development and aftermath of an international dispute. London: William Clowes & Sons.

Çakmak, Z. (2008). Kıbrıs’tan Anadolu’ya Türk Göçü (1878–1938). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14(36).

Denktaş, R. R. (1989). The Cyprus triangle. London: Allen & Unwin

Denktaş, R. R. (2008). Milli vizyon. İstanbul: Akdeniz Haber Ajansı Yayınları.

Fırat, M. (2008). Göreli özerklik-3 Yunanistan’la ilişkiler: 1960-1980. Oran, B. (der.), Türk dış politikası: Kurtuluş Savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar 1919-1980. (ss. 716-718). Cilt I. İstanbul: İletişim.

Gallagher, T. (2013). Outcast Europe: The Balkans, 1789-1989: From the Ottomans to Milosevic. London: Routledge.

Göktepe, C. (2013). British foreign policy towards Turkey, 1959-1965. London: Routledge.

Gürdallı, H. & Koldaş, U. (2017). Kıbrıs Cumhuriyeti’nden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin İnşasına Giden Süreçte Lefkoşa’da Mekânın ve Mimarinin Siyasi Dönüşümü: 1963-1983/The Political Transformation of the Space and Architecture in Nicosia between the Republic of Cyprus and the Turkish Republic of Northern Cyprus: 1963-1983. Journal of History Culture and Art Research, 6(4), 748-772. DOI: http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v6i4.1104

Hakkı, M. M. (2007). Cyprus issue: A documentary history, 1878-2006. New York: IB Tauris.

Hart, P, T. (1990). Two NATO allies at the threshold of war. London: DukeUniversity Press.

Hasgüler, M. (2007). Kıbrıs’ta Enosis ve Taksim politikalarının sonu. İstanbul: Alfa.

Hoffmeister, F. (2006). Legal aspects of the Cyprus problem: Annan plan and EU accession. Boston: Martinus Nijhoff Publishers.

Kızılyürek, N. (2005). Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti: Doğmamış bir devletin tarihi. İstanbul: İletişim.

Kızılyürek, N. (2008). “Daha önceleri neredeydiniz?”: Dünden bugüne Kıbrıs müzakereleri. İstanbul: Birikim.

Kızılyürek, N. (2016). Bir hınç ve şiddet tarihi: Kıbrıs’ta statü kavgası ve etnik çatışma. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Kofas, J. V. (2003). Under the eagle’s claw.: Exceptionalism in postwar US Greek Relations. Westport: Praeger.

Kranidiotis, G. (1981). Oι σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας (1960-1974), πολιτικές αντιθέσεις και σφάλματα [Atina-Lefkoşa ilişkileri (1960-1974), siyasi antitezler ve hatalar]. Tenekidis, G., Kranidiotis, G., (der.), Κύπρος: Ιστορία, προβλήματα και αγώνες του λαού της. [Cyprus, History, Problems and the Struggles of its People], ss. 325-409. Atina: Estia.

Markides, D. W. (2001). Cyprus 1957-1963: from colonial conflict to constitutional crisis: the key role of the municipal issue. Minnesota University of Minnesota Press.

Markidis, K. (1977). The rise and the fall of the Republic of Cyprus. New Haven: Yale University Press.

Miller, J. E. (2009). The United States and the making of modern Greece: History and power, 1950-1974. Chapel Hill: University of North Carolina Press.

Mütercimler, E. (1990). Kıbrıs Barış Harekâtının bilinmeyen yönleri. İstanbul: Yaprak

Peristianis, N. (2008) Nation, Nationalism, State, and National Identity in Cyprus. (PhD Thesis). Middlesex University, London.

Salih, H. I. (1978). Cyprus, the Impact of Diverse Nationalism on a State. Alabama: Alabama University Press.

Solsten, E. (1991). Cyprus: A country study. Washington: GPO for the Library of Congress.

Şahin, İ. & Topbaş, S. P. (2015). Kamuoyu ve Dış Politika Bağlamında Peyami Safa'nın Yazılarında Kıbrıs Meselesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(13), 389-412.

Şahin, İ. & Topbaş, S. P. (2016). Türkiye’nin Kıbrıs’ta Statükoyu Koruma Çabaları ve Makarios’un Ankara Ziyareti. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (42), 779-796.

Uslu, N. (2003). The Turkish-American relationship between 1947 and 2003: The history of a distinctive alliance. New York: Nova.

Yennaris, C. (2000). From the East: Conflict and partition in Cyprus. London: Elliot &. Thompson.

Kliridis, G. (1989-1992). My deposition. (Vol. I: 1989; Vol. II: 1989; Vol. III: 1990; Vol.: IV: 1992). Nicosia: Alithia.

Papandreou, A. G. (2006). Δημοκρατία στο απόσπασμα [Namlunun ucunda demokrasi]. Atina: Livani.

Published

2018-07-02

How to Cite

Kıralp, Şevki. (2018). 1967-1974 Döneminde Kıbrıs Sorunu ve Türkiye ile Yunanistan’ın Kıbrıs Politikaları / The Cyprus Question in the Period 1967-1974: Turkish and Greek Policies on Cyprus. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 444-460. https://doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1437