Klasik Türk Mûsikîsinin Temel Sazlarından Neyde Basit Göçürme (Şed) Teknikleri / Simple Transposition Techniques in the Nay, Which is Among the Basic Instruments of Classical Turkish Music
DOI:
https://doi.org/10.7596/taksad.v6i6.1356Anahtar Kelimeler:
Ney- Göçürme- Türk Mûsikîsi- Organoloji- Ney Metodu- Nay- Transpose- Turkish music- Organology- Nay method.Özet
Abstract
Nay (red flute), the instrument of music, is one of the main instruments of Turkish classical music and especially religious music for centuries. In this article, we will provide information about history and shape of nay and some simple techniques regarding transposing. In terms of execution, this advanced technique is important to use the instrument effectively by moving a collection of notes up or down in pitch by a constant interval. Thus we explained a few of Turkish music modes for convenience. By transposing some music notes, this study helps for music students and nay players. The article provides some examples of transposed works in its appendix as well.
Öz
Ney sazı, yüzyıllardır klasik Türk mûsikîsinin ve özellikle Türk din mûsikîsinin en temel çalgılarından birisi olmuştur. Bu makalede ney sazının tarihi ve yapısı hakkında bazı kısa bilgiler verilip icra açısından basit göçürme tekniklerine dair örnekler incelenmiştir. Şed veya göçürme de denilen bu teknik hemen her sazda icrada ileri seviyeye geçme ve sazı yenme açısından önem arz eder. Bu sebeple çalışmamızda, Türk mûsikîsi makamlarından birkaç tanesini başka perdelere göçürerek sazendelere kolaylık sağlamayı amaçladık. Örnek diziler ve ek bölümde verilen eserler kız neyde icra edildiğinde bolahenk nısfiye, mansur neyde icra edildiğinde ise süpürde akordu elde edilecektir.
Referanslar
Akdoğan, B. (2010). Türk Din Musikisi Dersleri. Ankara: Bilge Ajans.
Ergüner, S. (2002). Ney Metod. İstanbul: Müzik Yayınları.
Gazimihal, M. R. (1975). Türk Nefesli Çalgıları. Ankara: Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi.
Halıcı, F. (1998). Üstat Hayri Tümer'in Nay Metodu. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Karadeniz, M. E. (2013). Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Karahasan, H. (2003). Ney Metodu. İstanbul: Alkım Yayınları.
Kaya, A. (2003). Ney Metodu. İstanbul: Çağlar Musiki Yayınları.
Koca, F. (2002). Ney’in Tarihi Gelişimi ve Dînî Mûsikîmizdeki Yeri. Dinî Araştırmalar, IV(12), 181-196.
Kolukırık, K. (2009). Abdülkadir Meragî ve Şerhü'l-Edvâr İsimli Eserinin XIV. Yüzyıl türk Musikisi Nazariyatındaki Yeri. Ankara: Ankara Üniversitesi SBE Neşredilmemiş Doktora Tezi.
Kuntman, O. (2003). Mesnevî Bazı Beyit ve Hikâyelerin Türkçe Şiir Çevirisi ve Yorumu. Ankara: Zembil Basın Yayın.
Özkan, İ. H. (2000). Türk Musikisi Nazariyatı ve Usûlleri ve Kudüm Velveleleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Popescu-Judetz, E. (1998). XVIII. Yüzyıl Yazmalarından Kevserî Mecmuası Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme (Çeviren ve Yayına Hazırlayan: Bülent Aksoy). İstanbul: Pan Yayıncılık.
Sanal, H. (1988). Âhenk. TDV İslam Ansiklopedisi (Cilt 1, s. 516-517). içinde İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Sarı, A. (2012). Türk Müziği Çalgıları. İstanbul: Nota Yayıncılık.
Tıraşcı, M. (2014). ''İbn Haldun'un Mukaddime'sinde Mûsikî.'' Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 99-15.
Tıraşcı, M. (2015). ''Keşfü'l-Hümûm Ve'l-Kürab Fî Şerhi Âleti't -Tarab İsimli Anonim Musiki Eserinde Çalgılar.'' Rast Müzikoloji Dergisi, 59-79.
Tıraşcı, M. (2017). "Safiyyüddin Urmevî’nin Temel Aldığı Ana Dizi Hakkında Farklı Bir Değerlendirme". Uluslararası Cumhuriyet Güzel Sanat Günleri Sempozyum Tam Metin Kitabı (s. 707-715). içinde Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
Tura, Y. (2006). Nâsır Abdülbâkî Dede, Tedkîk ü Tahkîk. İstanbul: Pan Yayıncılık.
Uygun, M. N. (2004). ''Türk Din Mûsikîsinin Temel Sazlarından Ney ve Klasik Açkısı.'' Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27, 41-65.
Uygun, M. N. (2007). Ney. TDV İslam Ansiklopedisi (Cilt XXXIII, s. 68-69). içinde İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanan tüm çalışmalar Creative Commons 4.0 CC-BY lisansı ile lisanslanmıştır.
Bunları yapmakta özgürsünüz:
- Bu eseri her boyut ve formatta paylaşabilir — kopyalayabilir ve çoğaltabilirsiniz.
- Materyalden Adapte et — karıştır, aktar ve eserin üzerine inşa et
- her türlü amaç için, ticari amaç da dahil
Alttaki şartlar altında:
Atıf — uygun bilgiyi, lisansa linki, and ve değişiklik yapıldıysa değişiklik bilgisinivermelisiniz. Sizi veya kullanımınızı lisansörün onayladığı bilgisini içermemek kaydıyla, size uygun şekilde bu işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
AynıLisanslaPaylaş — Eğer materyali karıştırdınızsa, aktardınızsa ya da materyalin üzerine çalıştınızsa, ancak aynı lisans ile dağıtabilirsiniz.
- Ek sınırlamalar yoktur — Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyikullanarak sınırlayamazsınız.