“Paylaşma Tutum Ölçeği” Geçerlilik Çalışması ve Bazı Değişkenlerle İlişkisi / “Sharing Attitude” Scale Validation and the Relationship with Some Variables

Authors

  • Ahmet Canan Karakaş KBÜ İlahiyat Fakültesi

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v6i3.822

Keywords:

Paylaşma, İnfak, Sadaka, Kurumsal paylaşma, Bireysel paylaşma, Sharing Attitude, Infaq, Donation, Sadaqah, Charity, Alms, Instutional sharing, Personal sharing.

Abstract

Abstract

In this research, the effects of “Sharing attitude”, a religious and human value, on the mental health of the individual are examined. As a religious value, “Sharing” includes help and goodwill made for the sake of God. The best describing terms the concept of “sharing” are "infaq/donation” and "sadaqah/charity". As a human value, "Sharing" manifests in different appearances like empathy, altruism, conscience, and compassion. This research includes some analysis of the "Sharing Attitude Scale" which developed to determine the effects of "sharing" as both a religious and a human value on the individual's mental health.

The study examines the relationship of “sharing attitude” with some selected variables. The scale has been enhanced aiming at a universal sample. The research universe is Karabük and cluster sampling is used in the selection of the sample. A sample number that could represent the universe with 95% confidence level and 5% error margin was targeted and 401 samples were reached. The collected data has been analysed with SPSS 22 software. The scale includes three sub-dimensions of sharing: 1- instutional sharing, 2- personal sharing and 3- social sharing. Some figures obtained from the survey are as follow: Kaiser Meyer Olkin=0.800, Bartlett's Test of Sphericity= 885,529, df= 91, p= 0.000. As for reliability analysis, the Cronbach’s Alfa figure is calculated as 0,76. As for the sub-dimensions, the figures of Cronbach’s Alfa calculated as follows: For the instutional sharing α=736, for the personal sharing α=496, for the social sharing α=644.

Öz

Bu araştırmada, dini ve insani bir değer olarak paylaşmanın bireyin ruh sağlığına etkileri incelenmektedir. Dini bir değer olarak paylaşma, Allah rızası gayesiyle yapılan yardım ve iyilikleri kapsar. Dini bağlamda paylaşma kavramını en iyi açıklayan kavram “infak” ve buna bağlı olarak da “sadaka” kavramlarıdır. İnsani bir değer olarak “paylaşma” ise empati, diğergamlık, vicdan, merhamet gibi farklı görünümlerde tezahür eder. Bu araştırma hem dini ve hem de insani bir değer olarak “paylaşma”nın bireyin ruh dünyasına etkilerini belirlemek için geliştirilen “Paylaşma Tutum Ölçeği” ile ilgili bazı analizleri ihtiva etmektedir.

Araştırmada paylaşma tutumunun seçilen bazı değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir. Ölçek, genel örneklem hedeflenerek geliştirilmiştir ve ilk defa uygulanmıştır. Araştırma evreni Karabük ili olup örneklem seçiminde alan örneklemesi kullanılmıştır. Evreni %95 güvenilirlik düzeyi ve %5 hata payı ile temsil edebilecek bir örneklem sayısı hedeflenmiş ve 401 örnekleme ulaşılmıştır. Veriler, SPSS programıyla analiz edilmiştir. Ölçek, Kurumsal Paylaşma, Bireysel Paylaşma ve Sosyal Paylaşma alt boyutlarını içermektedir. Araştırmada elde edilen değerler Kaiser Meyer Olkin = 0.800, Bartlett's Test of Sphericity=885,529, df= 91, p=0.000 şeklindedir. Cronbach’s Alfa değeri ise 0,76 olarak hesaplanmıştır. Alt boyutların Cronbach’s Alfa değerleri Kurumsal al boyut için α=736, Bireysel Paylaşma alt boyutu için α=496, Sosyal Paylaşma alt boyutunun ise α=,644 şeklinde hesaplanmıştır.

Author Biography

Ahmet Canan Karakaş, KBÜ İlahiyat Fakültesi

Yrd. Doç. Dr. Din Psikolojisi

References

Albayrak, A.; Acuner, Y. & Seyhan, B. (2014). Dua Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(34), 365-372.

Arslan, M. (2006). Değişim Sürecinde Yeni Dindarlık Formları: “Yeni Çağ” İnanışları Örneği*. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(11), 9-25.

Aydın, H. (2001). Kur'an'da Psikolojik İkna. İstanbul: Timaş Y.

Aydınay Satan, A. (2014). Dini İnanç ve Bilişsel Esneklik Düzeylerinin Öznel İyi Oluş Düzeyine Olan Etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(7), 56-74.

Ayten, A. (2009). Affetme Eğilimi Ölçeği. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37(2), 111-128.

Ayten, A. (2009b). Affedicilik ve Din: Affetme Eğilimi ve Dindarlıkla İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37 (2), 111-128.

Bebek, A. (2014). http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c12/c120176.pdf. 2017 tarihinde http://www.islamansiklopedisi.info/. adresinden alındı

Bilgin, A. (2014). Din, Dindar, Dindarlık: Özeleştirel Bir Değerlendirme. Muş Alparslan Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Dergisi, 2(2), 75-84.

Bugay, A. & Demir, A. (2012). Affetme Arttırılabilinir mi?:Affetmeyi Geliştirme Grubu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 96-106.

Buhari, M. B. (Ö:869. 2002a). Cami-us Sahih ( I. bs b.). Mansura: Daru’l Ğad el- Cedid,.

Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Certel, H. (1993). İman ve Ahlakta Kemalin Yolu. İstanbul: Hamle Basın-Yayın.

Cirhinlioğlu, F. G. (2014). Din Psikolojisi. İstanbul: NOBEL YAYIN DAĞITIM .

Çokluk, Ö.; Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları . Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Çolak, T.; Koç, M.; Düşünceli, B. & Eker, H. (2017). Ortaöğretim Öğrencilerinde Affetme Esnekliği Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Human Sciences, 14(1), 63-73.

Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.

Doğan , T. (2013). Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Öznel İyi Oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.

Ebu Davud, Ö. S.-E.-S. (t.y.). Sünenü Ebî Davud (Cilt 1). Beyrut: Dâr'ul Kitab'ul Arabî.

El Münâvî, M. A. (2001). Feyzu’l – Kadîr, Şerhu Camiu’s Sağîr (Cilt III). Beyrut: Daru’ul-Kütübüb el İlmiyye.

El-İsfehâni, E.-H. (1986). El-Müfredât fî Garîb’il Kur’an, Gayz mad. İstanbul: Kahraman Yayınları.

Emmons, R. (1998). . (1998). “Religion And Personality” İçinde Edited By:Harold G.Koenig . H. Koening içinde, Handbook Of Religion And Mental Health (s. 210). California, USA: Acaademic Pres.

Gençtan, E. (2003). Varoluş ve Psikyatri. İstanbul: Metis Yayınları.

Gençtan, E. (2004). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis Yayınları.

Gümüş, P. D. (2006). Sosyal Kaygı İle Başa Çıkma. Bursa: Nobel Yayıncıık.

Gürsu, O. (2011). Ergenlik Döneminde Psikolojik Sağlık ve Dindarlık İlişkisi (Doctoral dissertation) . Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Hökelekli, H. (1998). Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları.

İbn Mâce, E. (1987). Sünen. Beyrut.

Karaca, F. (2001). Din Psikolojisinde Metot Sorunu Ve Bir Dindarlık Ölçeğinin Türk Toplumuna Standardizasyonu. EKEV, 187-201.

Karaca, F. (2011). Din Psikolojisi. Trabzon: Eser Ofset.

Karakaş, A. (2013). Paylaşma Tutumlarının Sınav Kaygısı-Gelecek Kaygısı İle İlişkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 135-157.

Kaya, M. (1998). Din Eğitiminde İletişim ve Dinî Tutum,. Samsun: Etüt Yayınları.

Kimter, N. (2015). Oruç ve Öfke Kontrolü Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7-54.

Kurtubi (1993). El-Câmi’ul Ahkâm’il Kur’an (Cilt 1-16). Beyrut: Dâr’ul Kütüb’ül İlmiyye.

Küçükköse, İ. (2015). Lise Öğrencilerinin Öznel İyi Oluş Düzeyleri ile Sürekli Öfke, Öfke İfade Tarzları ve Stres Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Konya: Mevlana Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış YL Tezi).

McCullough, M. & Witvliet, C. (2002). The Psychology of Forgiveness. C. Snyder, & S. Lopez içinde, Handbook of Positive Psychology (s. 449). Oxford University Press.

Myers, D. & Diener, E. (1995). Who is Happy. American Psychological Society, 6(1), 19.

Necati, O. (2008). Kur’an ve Psikoloji. Ankara: Fecr Yayınları.

Nevevi, İ. (2012). Riyazu's Salihin. İzmir: Işık. aralık 03, 2015 tarihinde http://www.riyazussalihin.com/: http://www.riyazussalihin.com/# adresinden alındı

Okumuş, E. (2004). “Bir Din İstismarı Olarak Gösterişçi Dindarlık”. İslamiyat, 5(4), 193-205.

Okumuş, E. (2006). Gösterişçi Dindarlık. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VI(2).

Ören, H. & Aytemir, K. (2008). Kalp Hızı Toparlanma İndeksi Klinik Kullanım ve Yöntemler. Türk Aritmi, Pacemaker ve Elektrofizyoloji Dergisi, 141-150.

Özer, K. (1994). Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçekleri Ön Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.

Subaşı, N. (2004). Gündelik Hayat ve Dinsellik, İstanbul: İz Yayınları. İstanbul : İz Yayınları.

Şentürk, Habil (1994). İbadetin Manası ve Fonksiyonları Üzerine Psikolojik Bir Bakış Denemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 152.

Türk Dil Kurumu (2017). http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5899baefa26581.05955162. http://tdk.gov.tr: http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5899baefa26581.05955162 adresinden alındı.

Tekin, M. (2006). “Dindarlık Bağlamında Amel-i Salih Kavramına Sosyolojik Bir Yaklaşım” (25-26 Aralık 2004, İstanbul). Dindarlık Olgusu Sempozyumu. Bursa: Kur’an Araştırmaları Vakfı Yayınları.

Tuzgöl Dost, M. (2005). Öznel İyi Oluş Ölçeğinin Geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 103-111.

Türk Dil Kurumu (2000). Türkçe Sözlük (Cilt II). Ankara: TDK.

www.academichospital.com.tr (t.y.). Ekim 2015 tarihinde Academic Hospital: http://www.academichospital.com.tr/tr/sinav-kaygisi adresinden alındı.

Yazır, E. M. (1995). Hak Dini Kur'an Dili. Ankara: Azim.

Yeğin, H. (2010). Öfke Duygusu ve Dini Açıdan Baş edebilme Yolları. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 235-258.

Yeniterzi, E. (2011). Hz. Mevlânâdan Günümüz Yöneticilerine Öğütler. Konya: İş’te Uzman.

Yıldız, M. & Meçin, M. (2014). DİNLERDE İÇ YOLCULUKLAR Riyazetin Kökenine Dair. Tarih Okulu Dergisi (TOD)(XVII), 221-251.

Yılmaz, S. (2012). Türkiye'de Ailenin Dönüşümü. Ankara: Divan Kitap.

Published

2017-06-18

How to Cite

Karakaş, A. C. (2017). “Paylaşma Tutum Ölçeği” Geçerlilik Çalışması ve Bazı Değişkenlerle İlişkisi / “Sharing Attitude” Scale Validation and the Relationship with Some Variables. Journal of History Culture and Art Research, 6(3), 669-681. https://doi.org/10.7596/taksad.v6i3.822