<b>Isparta’daki Kervan Yolları Üzerine Bazı Düşünceler</b>
Keywords:
Kervanyolları, Yüzey Araştırması, Selçuklu, Güzergahlar, Antik, Ağ,Abstract
Isparta’daki Kervan Yolları Üzerine Bazı Düşünceler
Öz
Antik dönemlerden beri Pisidia, devamlı olarak önemini korumuş bir tarihî bölgedir. Bu bölge, yolların kavşak noktası olması açısından oldukça önemlidir. Anadolu’daki medeniyetler önemli ticaret merkezlerine ulaşım amacıyla Isparta çevresinde faklı yol ağları oluşturmuşlardır. Yunan ve Roma antik yollar daha sonra Selçuklu, Beylikler ve Osmanlılar tarafından kullanılmaya devam etmiştir. İlk dönemde bölgenin ana merkezi Yalvaç iken, Eğirdir ve Isparta’nın ön plana çıkmasıyla birlikte Pisidia bölgeyi birbirine bağlayan yolların merkezi olmuştur. Anadolu’yu Isparta’ya bağlayan güzergâhlar Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de hemen hemen korunmuş, hatta daha faal bir hale gelmiştir. Isparta’nın kervanyolları, kuzey bölgesi mallarının güneye taşınması açısından önemlidir. Bölge olarak taşımacılığın yapıldığı yollar üç ana aksa ayrılmaktadır. Bölgede yollarla ilgili yapılan araştırmalar ve incelemeler daha fazla üç yol aksı ile ilgilidir. Doğu, Batı ve Güney yönden gelen bu akslar antik dönemlerden bu yana kullanılmaktadır. Konya-Eğirdir güzergahı bunlardan birisi ve en önemlisidir. Bununla birlikte yerleşim merkezleri arasında pek çok ikincil yol güzergahı vardır. Elbette bütün bu yol sisteminin lokalize edilmesi mümkün değildir. Bu çalışmada var olan yollarla beraber yeni yollar hakkında bilgiler sunulacaktır. Yüzey araştırmalarına ait belgeler ile zaman zaman tarafımızdan gerçekleştirilen arazi incelemeleri bu çalışmanın önemli kaynaklarıdır.
References
Arık, Rüçhan (1994). “Kubad Abad/Malanda Yüzey Araştırması”, XI. Arastırma Sonuçları
Toplantısı, T.C. Kültür Bakanlığı, Yayın No: 1676, Ankara, A. Ü. Basımevi, s. 35-42.
Arslan, Mustafa (2013). “Antik Eserler Işığında Pisidia’nın Doğal Kaynakları ve Ekonomik
Durumu”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 5, No 2, İzmir, s. 312-321.
Atabek, Aziz (1970). “Eynif Ovası ve Tol Han Hakkında Kısa Rapor”, Anadolu Sanatı
Araştırmaları-II, Ankara, s. 55-59.
Baş, Ali (1996). “Konya-Hatunsaray-Seydişehir Kervanyolu Üzerine Düşünceler”, V. Milli
Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri, Selçuk Dergisi No: 6, Konya, s.141-167.
Baş, Ali (2007). “Türkiye Selçukluları Zamanında Konya’nın Ticaret Yapıları Üzerine bir
Değerlendirme”, Sanat Tarihi Araştırmaları Prof.Dr. Haşim Karpuz’a Armağan, Editör
Mustafa Denktaş ve Osman Eravşar, Kayseri, Kıvılcım Kitabevi, s. 71-78.
Bayram, Sadi (1977). “Kervansaraylarımız”, Milli Kültür Dergisi, Ağustos, s. 40-45.
Bell, Gertrude (1907). www.gerty.ncl.ac.uk, diaries, 7.May., (07.02.2006).
Bolak, Ahmet, Aydın (1985). “Vakıflar”, Vakıf Haftası Dergisi, Sayı 2, Ankara, V. G. M.
Yayını, s. 120-121.
Bozer, Rüstem (1994). “Eğirdir Hanı 1993 Yılı Kazı Çalışmaları”, Göller Bölgesi ArkeolojikKültürel-Turistik
Arş. ve Değerlendirme Projesi 1993 Yılı Çalışmaları, Ankara, s. 95- 103.
Cahen, Claude (1979). Osmanlılardan Önce Anadolu'da Türkler, Çeviren Yıldız Moran, E
Yayınları, İstanbul.
Cronin, Harry, S (1902). “First Report of Journey in Pisidia, Lykaonia, and Pamphylia”,
Journal of Hellenic Studies 22, s. 94-125.
Çetin, Emrah (2013). “Tanzimat'tan II. Meşrutiyet'e Hüdâvendigâr Vilayetinde Karayolu
Yapım Çalışmaları”, Turkish Studies, Sayı 8/7, Ankara, s. 65-81.
Çevik, Mümin (1983). İbn Battûta Seyâhatnamesi, Üçdal Neşriyat, İstanbul.
Demirci, Doğan (2006). Gelendost Ertokuş Kervansarayı, SDÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
Drew-Bear, Thomas (1986). “Dinar Yöresinde Bir Roma Kalesi”, IV. Araştırma Sonuçları
Toplantısı, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, s. 99-101.
Drew-Bear, Thomas (2003). “Frigya ve Pisidya'da Epigrafik Yüzey Araştırmaları”, Cilt 2,
XX.Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, T.C.Kültür Bakanlığı, Ankara, s. 77-82.
Duymaz, Şevki (1996). Isparta -Antalya Arasında Yeralan Anadolu Selçuklu Hanlarından-
İncirhan, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Ankara.
Ercenk, Giray (1992). “Pamphylia Bölgesi ve Çevresi Eski Yol Sistemi”, Belleten, C. LVI,
Sayı: 216’dan Ayrı Basım, s. 1-7.
Erdmann, Kurt (1961). Das Anatolische Karavansaray des 13. Jahrhunderts I, Gebr. Mann
Verlag, Berlin.
Ertaş, Yaşar (2012). “Bir Seyyahın Gözüyle Osmanlı Yolları”, Evliya Çelebi Atlası, Editör
Coşkun Yılmaz, İstanbul, Medam Yayınları, s. 456-459.
French, David H.-Mitchell, Stephen (1977). “Roma İmparatorluğu’nun ilk devirlerinde
Pisidia’da Yollar ve Ulaşım”, Türk Arkeoloji Dergisi, Sayı XXIV-1, Ankara, Varol Matbaası,
s. 213-220.
French, David, H. (1984). “Roma Yolları ve Miltaşları”, II. Araştırma Sonuçları Toplantısı, T.
C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı, 16-20 Nisan, İzmir, s. 123- 129.
French, David H. (1991). “1989 Roma Yolları Miltaşları ve Yazıtları Araştırması”, VIII.
Araştırma Sonuçları Toplantısı, T. C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı, Ankara, s. 229-240.
French, David H. (1992). “1990 Yılı Küçük Roma Yolları ve Miltaşları Çalışması”, IX.
Araştırma Sonuçları Toplantısı, T. C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı, Ankara, s. 149-167.
French, David H. (1995). “1993 Yılı Küçük Asya Roma Yolları ve Miltaşları”, XII. Araştırma
Sonuçları Toplantısı, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, s. 29-37.
Halaçoğlu, Yusuf (2002). Osmanlılarda Ulaşım ve Haberleşme, Ankara, PTT Genel
Müdürlüğü Matbaası.
Hürmüzlü, Bilge (2007). “Pisidia’da Gömü Geleneklerinin” Işığında Kültürler Arası İlişkiler”
SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 15, Isparta, s. 1-22.
Hürmüzlü, Bilge (2009). “Kuzeybatı Pisidia’da Yeni Araştırmalar: Antik Dönem’de Konane
(Conana) ve Çevresi” Colloquium Anatolicum VIII, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü,
İstanbul, s. 235-256.
İlter, İsmet (1969). Tarihi Türk Hanları, Karayolları Genel Müdürlüğü, Ankara.
İlter, İsmet (1995). Türkiye Karayollarının Tarihsel Gelişimi, İnşaat Mühendisleri Odası
İstanbul Şubesi, İstanbul.
Isparta Müze Müdürlüğü (2007). “St. Paul Yolu Araştırmaları” konulu, 27.03.2007 tarihli
Uzman Raporu, Isparta.
Isparta Müze Müdürlüğü (2003 ). Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne muhatap
“2003 Yılı Gelendost Ertokuş Kervansarayı Temizlik Kazısı Raporu” Isparta.
Keçiş, Murat(2013). XIII.-XIV. Yüzyıl Bizans ve İslam Kaynaklarına Göre Kuzeybatı Anadolu
Yol Ağları,Belleten, Sayı 280,CiltLXXVII,TTK,Ankara,s. 849-874.
Koşay, H. Zübeyr (1974). “Tarihi Yollar ve Halk Bilgisi”, (Derlenmiş) Makaleler ve
İncelemeler, Ankara, s.63-71.
Kuban, Doğan (2002). Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, İstanbul.
Levick, Barbara (1965). “Two Inscriptions from Pisidian Antioch”, Anatolien Studies 15, s.
-62.
Levick, Barbara (1967). Roman Colonies in Southern Asia Minor, Oxford, Clarendon Pres.
Robinson, David M. (1924). “A Preliminary Report on the Excavations at Pisidian Antioch
and Sizma”, American Journal of Archaeology 28 (4), s. 435-444.
Mitchell, Stephen (1997). “1995 Yılı Pisidia Araştırması”, XIV. Araştırma Sonuçları
Toplantısı-I, T.C.Kültür Bakanlığı, Ankara, s. 47-62.
Mitchell, Stephen (1995). Land Men, and Gods in Asia Minor, New York, Clarendon Pres.
Ortaylı, İlber (2007). Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Ankara, Cedit Neşriyat.
Özergin, Kemal (1965). Anadolu Selçuklu Kervansarayları, Tarih Dergisi, Sayı 20, İstanbul,
s. 141- 170.
Özsait, Mehmet (1980). İlkçağ Tarihinde Pisidia, Başlangıçtan Büyük İskender Devrinin
Sonuna Kadar, İstanbul Üniversitesi No; 2710, İstanbul, Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Özsait, Mehmet (1997). “1995 Yılı Antalya-Korkuteli ve Burdur Yüzey Araştırmaları”, XIV.
Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, T.C.Kültür Bakanlığı, Ankara, s. 193-214.
Özsait Mehmet- Şahin Hamdi (1998). “1996 Yılı Isparta ve Çevresi Yüzey Araştırmaları”,
XV.Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, T.C.Kültür Bakanlığı, Ankara, s. 121-142.
Özsait, Mehmet (2003). “2001 Yılı Isparta İli Yüzey Araştırmaları”, Cilt 2, XX.Araştırma
Sonuçları Toplantısı-II, T.C.Kültür Bakanlığı, Ankara, s. 233- 246.
Özsait, Mehmet (2009). “2007 Yılı Burdur, Isparta ve Antalya İlleri Yüzey Araştırmaları”,
XXVI. Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, T.C.Kültür Bakanlığı, Ankara, s. 358-365.
Özsait Mehmet-Nesrin Özsait, İsmail Baytak (2010). “2008 Yılı Isparta ve Burdur Yüzey
Araştırmaları”, XXVII.Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, T.C.Kültür Bakanlığı, Ankara,
İsmail Aygül Ofset, s. 419-438.
Özsait, Mehmet-Labarre, Guy-Arık Murat ve Güceren, İlhan (2013). "Apollonia Mordiaion
Territoriumu’ndan Yeni Yazıtlar" Adalya, Sayı: 16, Antalya, s. 225 – 240.
Roxburg, David (2005). TURKS A Journey of Thousand Year, 600-1600, Royal Academy of
Arts, London.
Shoup, Daniel-Torun, Ebru (2011). Ağlasun Gezi Rehberi, T.C. Kalkınma Bakanlığı, Baka,
B.Y.Y.
Şaman, Doğan, Nermin (2009). “Selçuklu ve Hamidoğulları Döneminde Isparta: Kültürel
Ortam”, Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 22, Ankara,
s. 69-90.
Tanilli, Server (1993). Yüzyılların Gerçeği ve Mirası II, İstanbul.
Tuncer, Cezmi (2007). Anadolu Kervanyolları, Ankara, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
Uluçam, Abdüsselam (1996). “Konya-Eğirdir Kervanyolu’nun Bilinmeyen Bölümü”, V. Milli
Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri, Selçuk Dergisi, No: 6, Konya, s.85-94.
Uysal, Ali, Osman (1994). “Konya-Eğirdir Güzergâhında Bazı Kervansaraylar”, III. Milli
Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri, Selçuk Dergisi, No: 11, Konya, s.71-83.
Vandeput, Lutgarde ve Köse (2005). Veli, “Pisidya Yüzey Araştırması Projesi: Pednelissos
Antik Kenti Yüzey Araştırması 2003”, Anmed, Antalya, s. 95-100.
Vanhaverbeke, Hannelore (2007). “Sagalassos Kırsal Bölgeden Bir Görüntü”, I. Burdur
Sempozyumu, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 16-19 Kasım 2005, Burdur, Fakülte
Kitabevi, s. 671-676.
Yapucu Pullukçuoğlu, Olcay ve Özgün, Cihan (2011). “Batı Anadolu’nun Yol Ağı
Araştırmaları- III, İzmir’in Ardalanında Kervan Yolları”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt
XXVI, Sayı 2, Aralık, İzmir, s. 527-549.
Yavuz, Tükel, Ayşıl (1997). Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları Üzerinde Çalışmalar,
Bilgiler, Bulgular, http://www.akmb.gov.tr/turkce/ books, (16.02.2006).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
All papers licensed under Creative Commons 4.0 CC-BY.- Share — copy and redistribute the material in any medium or format
- Adapt — remix, transform, and build upon the material for any purpose, even commercially.
Under the following terms:
Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
- No additional restrictions — You may not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything the license permits.