Öğretmenlerin Mesleki Deneyimlerinin İncelenmesi: Öğretmen Olmanın Anlamına İlişkin Fenomenolojik Bir Çalışma / Phenomenological Research on the Meaning of Being a Teacher

Authors

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v8i2.2122

Keywords:

Fenomenoloji, Eğitim, Öğretmenliğin anlamı, Metafor, Phenomenology, Education, Meaning of being a teacher, Metaphor.

Abstract

Abstract

The aim of this research was to analyze how teachers make sense of being a teacher depending on their professional experiences. This research was designed in descriptive phenomenological design under the qualitative research method that focuses on determining how teachers make sense of teaching experiences. Criterion sampling and maximum variation sampling under purposeful sampling methods were conducted to select the participant of the present study. The data of the study were gathered through a semi-structured interview form including open-ended questions developed by the researcher. A systematic process composed of the steps entitled bracketing, phenomenological reduction, imaginative variation and synthesizing of meanings and essences was conducted to analyze the data. Results revealed that being a teacher was composed of six interrelated components entitled touching the lives of the others, being versatile, self-renewal, guiding, providing new perspectives and struggling with difficulties. The results of the research were discussed in line with the related literature.

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin mesleki deneyimlerine dayalı olarak öğretmenliğe nasıl anlam yüklediklerini incelemektir. Araştırma, nitel araştırma yöntemi ve betimsel fenomenolojik desende yürütülmüştür. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ve maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen ve açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde parantezleme, fenomenolojik redüksiyon, imgesel çeşitleme ve anlam ve özlerin sentezlenmesi basamaklarından oluşan bir süreç takip edilmiştir. Araştırma sonuçları öğretmenlerin deneyimlerinden hareketle öğretmenliğin hayata dokunma, çok yönlü olma, kendini yenileme, yol gösterme, ufuk açma, zorluklarla mücadele edebilme olmak üzere altı temel bileşenden oluştuğunu ortaya koymaktadır. Araştırma sonuçları, ilgili alan yazın doğrultusunda tartışılmıştır.

References

Balcı, E. (1991). Öğretmenlerin sosyal statüsü ve ödüllendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 121-128.

Bursalıoğlu, Z. (2005). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Cüceloğlu, D. & Erdoğan, İ. (2016). Öğretmen olmak bir can’a dokunmak. (14. Baskı). İstanbul: Final Kültür Sanat.

Çalık, T. & Kılınç, A. Ç. (2018). Öğretim lideri olmanın anlamına ilişkin fenomenolojik bir araştırma. Eğitim, Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1),1-13.

Çelikten, M.; Şanal, M. & Yeni Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 207-237.

Çubukçu, Z.; Eker-Özenbaş, D.; Çetintaş, N.; Satı, D. & Yazlık-Şeker, Ü. (2012). Yönetici, öğretmen, öğrenci ve veli gözünde öğretmenin sahip olması gereken değerler. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(1), 25-37.

Demir, E. & Köse, M. (2016). Öğretmenlerin rol modelliği hakkında öğretmen görüşleri. Akademik Bakış Dergisi, 53, 38-57.

Demir, K. (2004). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öğrencilerin ilgi ve yeteneklerinin geliştirmesi ile ilgili düşünceleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.

Demir, M. K. & Arı, E. (2013). Öğretmen sorunları-Çanakkale ili örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 107-126.

Ekiz, D. & Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin “öğretmen” kavramına ilişkin metaforlarının tespit edilmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 439-458.

Eskicumalı, A. (2004). Eğitim, öğretim ve öğretmenlik mesleği. İçinde Y. Özden (Ed.). Öğretmenlik mesleğine giriş. (3. Baskı). (ss.2-31). Ankara: Pegem A.

Habacı, E.; Karataş, E.; Adıgüzelli, F.; Ürker, A. & Atıcı, R. (2013). Öğretmenlerin güncel sorunları. Turkish Studies, 8(6), 263-277.

Işıktaş, S. (2015). Öğretmen adaylarının iyi öğretmen olma ile ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 119-131.

Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının “öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 471-484.

Kıral, E. (2015). Öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmen metaforları. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 57-65.

Koç, S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72.

Koşar, S. (2018). Geçerlik ve güvenirlik. İçinde K. Beycioğlu, N. Özer ve Y. Kondakçı (Ed.). Eğitim yönetiminde araştırma. (ss.169-198). Ankara: Pegem Akademi.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2017a). Öğretmen Strateji Belgesi 2017-2023. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/26174415_Strateji_Belgesi_RG-Ylan-_26.07.2017.pdf adresinden erişilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2017b). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinden erişilmiştir.

Mustan, T. (2002). Dünyada ve Türkiye’de öğretmen yetiştirmede yeni yaklaşımlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 29,115-127.

Oktay, A. (1991). Öğretmenlik mesleği ve öğretmenin nitelikleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3, 187-193.

Özkan, M. & Arslantaş, H. İ. (2013). Etkili öğretmen özellikleri üzerine sıralama yöntemiyle bir ölçekleme çalışması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 311-330.

Öztemel, E. (2018). Eğitimde yeni yönelimlerin değerlendirilmesi ve eğitim 4.0. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(1), 25-30.

Polatcan, M. & Kılınç, A. Ç. (2018). Fenomenoloji ve araştırmalarda fenomenolojik yöntem. İçinde K. Beycioğlu, N. Özer ve Y. Kondakçı (Ed.). Eğitim yönetiminde araştırma. (ss.88-109). Ankara: Pegem Akademi.

Resmi Gazete (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf adresinden erişilmiştir.

Şimşek, C. & Tuzluca, S. (2015). Yetişkinlerin düşünce hayatında olumlu iz bırakan öğretmenlerin ortak kişilik ve davranış özellikleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 131-141.

Taşkaya, S. M. (2012). Nitelikli bir öğretmende bulunması gereken özelliklerin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,2(33),283-298.

Tekışık, H. H. (1987). Türkiye'de öğretmenlik mesleği ve sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 24-33.

Ubuz, B. & Sarı, S. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının iyi öğretmen olma ile ilgili görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 53‐61.

Uygun, S. (2012). Basında öğretmen sorunları. Millî Eğitim, 194, 72-91.

Ünsal, S. (2018) Türkiye’de Öğretmenlik mesleğinin statüsüne ilişkin bir pareto analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 111-130.

Ünver, G.; Talu-Bümen, N. & Başbay, M. (2010). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans derslerine öğretim elemanı bakışı: Ege Üniversitesi örneği. Eğitim ve Bilim Dergisi, 155(35), 63-77.

Yetim, A. A. & Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin mesleki ve kişisel nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi 12(2) 541-550.

Yıldırım, N. & Öner, S. (2016). Etkili/Başarılı sınıf öğretmenleri üzerine nitel bir analiz. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD),17(3), 135-155.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.

Yılmaz, K. & Şahin, T. (2016). Eğitim fakültelerindeki araştırma görevlilerinin mesleki deneyimlerinin incelenmesi: araştırma görevlisi olmanın anlamına ilişkin fenomenolojik bir çalışma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44,143-168.

Published

2019-07-01

How to Cite

Koşar, D. (2019). Öğretmenlerin Mesleki Deneyimlerinin İncelenmesi: Öğretmen Olmanın Anlamına İlişkin Fenomenolojik Bir Çalışma / Phenomenological Research on the Meaning of Being a Teacher. Journal of History Culture and Art Research, 8(2), 333-346. https://doi.org/10.7596/taksad.v8i2.2122