Salt Production Activities in Izmir Çamaltı Saltern and in Turkey (1923-1950) / İzmir Çamaltı Tuzlası ve Türkiyede Tuz Üretimi Çalışmaları (1923-1950)

Authors

  • Nadir Yurtoğlu Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1496

Keywords:

Izmir Çamaltı Saltern, Rock salt, Monopoly, Sea salt, Lake Salt, İzmir Çamaltı Tuzlası, Kaya tuzu, İnhisar, Deniz tuzu, Göl tuzu.

Abstract

Abstract

This study deals with salt production activities in Izmir Çamaltı Saltern and in Turkey in the Republic period and their contributions to economy. Data has been obtained by scanning the literature. The subject is limited to and discussed under the title of salt production activities in Izmir Çamaltı Saltern and in Turkey in the period of Republican People’s Party (CHP) (1923-1950). Evaluations have been made based on numeric data in discussing the salt production activities in Izmir Çamaltı Saltern and in Turkey. The gap in the literature about the research subject has been filled through use of primary sources such as Republic archive documents, official publications, journals of laws, journals of official reports, proceedings of memorandum, official gazettes, statistical data, Ayın Tarihi journal (government’s dating publication), and articles from the magazines of the period. The relevant evaluations have been made considering the production processes in Turkey and those in the leading countries in the world about salt production. It has been found out that salt production, sales, and export were monopolized by the state with the General Directorate of Salt Monopoly set up on 1 June 1927 with its center in Ankara. With the modernization of Çamaltı Saltern and other facilities established from that date on, the amount of salt production in Turkey and salt export to other countries increased, thereby making substantial contributions to the national economy.

Öz

Bu araştırmada Cumhuriyet döneminde İzmir Çamaltı Tuzlası ve Türkiye’de tuz üretimi faaliyetleri ile bunun ekonomiye olan katkıları ele alınmıştır. Veriler literatür taraması yoluyla elde edilmiştir. Konu, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) döneminde Çamaltı Tuzlasında ve Türkiye’de tuz üretimi faaliyetleri (1923-1950) ile sınırlandırılmış ve bu başlık etrafında incelenmiştir. Çamaltı tuzlası ve Türkiye’de tuz üretimi çalışmaları ele alınırken sayısal veriler üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın konusu hakkında literatürde yer alan boşluklar Cumhuriyet arşivi belgeleri, resmi yayınlardan kanunlar ve tutanak dergileri, zabıt ceridesi, resmi gazete, istatistik verileri, ayın tarihi ve dönemin süreli yayınlarından olan dergilerinin makaleleri gibi birincil kaynakların kullanılması yoluyla tamamlanmıştır. Çalışmanın konusu incelenirken dönemin Türkiye’si ile dünyanın tuz üretimi konusunda önde gelen ülkelerin üretim süreçleri göz önüne getirilerek değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: 1 Haziran 1927 tarihinde merkezi Ankara olarak kurulan Tuz İnhisarı Umumi Müdüriyeti ile tuz üretimi, satışı ve ihracatı devlet tekeline alınmıştır. Bu tarihten itibaren Çamaltı Tuzlasının modernleştirilmesi ve kurulan tesisleri sayesinde Türkiye’de tuz üretimi ve dış ülkelere yapılan tuz ihracatı miktarı artırılmış bu suretle ülke ekonomisine önemli katkılar sağlanmıştır.

Author Biography

Nadir Yurtoğlu, Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

 1971 yılında Kırıkkale’de doğan Nadir YURTOĞLU İlk, orta ve lise öğrenimini burada tamamladı. 1992 yılında Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünden mezun oldu. 1993-2000 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı bünyesindeki çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. 2000 yılında Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi bilim dalında Tarih Araştırmalarına Kaynak Olarak Tan Gazetesi adlı tez çalışmasıyla yüksek lisans eğitimini tamamladı. 2000 yılının şubat ayında aynı üniversitenin Kastamonu Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği anabilim dalına öğretim görevlisi olarak atandı. 2009 yılında Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde doktora eğitimine başladı. 2014 yılının ilk yarısında Demokrat Parti Dönemi Tarım Politikaları ve Siyasi, Sosyal, Ekonomik Hayata Tesirleri adlı tez çalışmasıyla doktora eğitimini tamamladı. Aynı yılın ağustos ayında Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği anabilim dalına Yardımcı Doçent olarak atandı. Halen aynı anabilim dalında Dr. öğretim üyesi olarak görev yapan Nadir Yurtoğlu Sariye Hanım ile evli olup Yaren Sena, Berra ve Yağız Eymen adlarında üç çocuğu vardır.

References

Acun, N. (1942). Toprakaltı Servetlerimiz [Our Subterratenan Riches], MTA Enstitüsü Çalışmaları-1 [MTA Institute Works-1], Sinan Basımevi, Istanbul.

Altuğ, Ş. (1952). “İstanbul Balıkhanesi ve İstanbul’da Balıkçılık” [“Istanbul Fish Market and Fishing in Istanbul], Türk Ekonomisi, Issue: 112, Year: 10, October, p. 304-309.

Arar, İ. (1968). Hükümet Programları 1920-1965 [Government Programs 1920-1965], Burçak Yayınevi, Istanbul.

Ayın Tarihi, Issue: 213, Year: August 1951, p. 36.

Ayın Tarihi, Issue: 268, Year: March 1956, p. 20.

BCA, 30.18 1 2-28-36-12.

BCA, 30 18 1 2-20-37-9.

BCA, 30 18 1 2-20-35-12.

BCA, 30 18 1 2-24-73-12.

Cillov, H. (1965). Türkiye Ekonomisi [Turkish Economy], 2nd Edition, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, Istanbul.

Cillov, H. (1967). Türkiye Ekonomisi Bünyesi [The Structure of Turkish Economy], Özel İktisadi ve Ticari Yüksek Okulu Yayınları, Istanbul.

Cimilli, E. (1951). “Çamaltı Tuzlası ve Tuz İhracatı” [“Çamaltı Saltern and Salt Export”], İktisadi Yürüyüş, Volume: 12, Issue: 271, Year: 12, 15 April, p. 12, 16, 23.

“Çamaltı Tuzlası” [“Çamaltı Saltern”], İktisadi Yürüyüş [Economic Walk], Volume: 6, Issue: 66-67, Year: 3, 16 September, p. 32, 52.

İGM, İstatistik Yıllığı 1931-1932 [Statistics Annual 1931-1932] Publication No: 21, Ankara 1932, p. 362.

İGM, İstatistik Yıllığı 1932-1933 [Statistics Annual 1932-1933], Publication No: 34, Ankara 1934, p. 417.

İGM, İstatistik Yıllığı 1936-1937 [Statistics Annual 1936-1937], Publication No: 115, Ankara 1937, p. 371.

İGM, İstatistik Yıllığı 1938-1939 [Statistics Annual 1938-1939], Publication No: 142, Ankara 1939, p. 406.

İGM, İstatistik Yıllığı 1939-1940 [Statistics Annual 1939-1940], Publication No: 159, Ankara 1940, p. 447.

İGM, İstatistik Yıllığı 1942-1943 [Statistics Annual 1942-1943], Publication No: 226, Ankara 1943, p. 297.

İGM, İstatistik Yıllığı 1942-1945 [Statistics Annual 1942-1945], Publication No: 255, Ankara 1945, p. 421.

İGM, İstatistik Yıllığı 1948 [Statistics Annual 1948], Publication No: 285, Ankara 1958, p. 478.

İGM, İstatistik Yıllığı 1949 [Statistics Annual 1949], Publication No: 303, Ankara 1949, p. 201.

İGM, Türkiye İstatistik Yıllığı 1950 [Turkey Statistics Annual 1950], Publication No: 328, Ankara 1950, p. 197.

İGM, İstatistik Yıllığı 1951 [Statistics Annual 1951], Publication No: 332, Ankara 1951, p. 265.

İGM, İstatistik Yıllığı 1952 [Statistics Annual 1952], Publication No: 342, Ankara 1952, p. 297.

İGM, İstatistik Yıllığı 1953 [Statistics Annual 1953], Publication No: 360, Ankara 1953, p. 291.

“İstanbul Sergisinde Tekel Pavyonu” [“Monopoly Pavilion in Istanbul Exhibition”], İktisadi Yürüyüş [Economic Walk], Volume: 10, Issue: 238-240, Year. 10, 31 December, p. 10-11, 68-69.

Karal, E. Z. (1988). Osmanlı Tarihi [Ottoman History], 3rd Edition, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

MTA (1977). MTA Enstitüsünce Bilinen Türkiye Yeraltı Kaynakları Envanteri [The Inventory of Underground Resources in Turkey Known by MTA Institute], Ankara.

Resmi Gazete [Official Gazette], Issue: 4, 28 February 1921.

Resmi Gazete [Official Gazette], Issue: 87, 4 March 1925.

Resmi Gazete [Official Gazette], Issue: 1211, 9 June 1929.

Resmi Gazete [Official Gazette], Issue: 3489, 23 December 1936.

Tataç, Z. (1951). “Olaylara Bakış, Mayıs ve Haziran 1951 [“An Outlook on Events, May and June 1951”], Türk Ekonomisi [Turkish Economy], Issue: 97, Year: 9, July, p. 212-219.

TBMM, Kanunlar Dergisi [Journal of Laws], Term: 1, Volume: 1, 23.09.1920, p. 28.

TBMM, Kanunlar Dergisi [Journal of Laws], Term: 2, Volume: 2, 04.08.1924, p. 321.

TBMM, Kanunlar Dergisi [Journal of Laws], Term: 2, Volume: 3, 03.03.1925, p. 88.

TBMM, Kanunlar Dergisi [Journal of Laws], Term: 3, Volume: 6, 24.05.1928, p. 214.

TBMM, Kanunlar Dergisi [Journal of Laws], Term: 3, Volume: 7, 08.06.1929, p. 955.

TBMM, Kanunlar Dergisi [Journal of Laws], Term: 5, Volume: 17, 11.12.1936, p. 104-109.

TBMM, Zabıt Ceridesi [Proceeding of Memorandum], Term: 5, Meeting: 3, Volume: 20, 08.11.1937, p. 32.

“Türkiye’de Tuz İnhisarı” [“Salt Monopoly in Turkey”], İktisadi Yürüyüş [Economic Walk], Volume: 6, Issue: 66-67, Year: 3, 16 September, p. 31, 53.

Downloads

Published

2018-07-02

How to Cite

Yurtoğlu, N. (2018). Salt Production Activities in Izmir Çamaltı Saltern and in Turkey (1923-1950) / İzmir Çamaltı Tuzlası ve Türkiyede Tuz Üretimi Çalışmaları (1923-1950). Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 310-318. https://doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1496