<b>OSMANLI KENTLERİNDE MAHALLELERİN MEKÂNSALLAŞTIRILABİLMESİ İÇİN BİR YÖNTEM DENEMESİ: KAYSERİ ÖRNEĞİ</b> / A Methodological Attempt to Evaluate the Spatialization of Quarters in Ottoman Cities: the Case of Kayseri
Keywords:
Osmanlı Kenti, Osmanlı Şehirciliği, Mahalle, Komşuluk, Ottoman Cities, Ottoman Urbanism, Ottoman quarters, Neighbourhood, ّن العثماني، الحي، الجوار، قيصري. المدينة العثمانية، التمدAbstract
OSMANLI KENTLERİNDE MAHALLELERİN MEKÂNSALLAŞTIRILABİLMESİ İÇİN BİR YÖNTEM DENEMESİ: KAYSERİ ÖRNEĞİ
Özet
Bu çalışmada Osmanlı kentlerinde mahallelerin mekânsallaştırılması konusunda yaşanan sorunun çözümüne yönelik geliştirilen bir yöntem ele alınmış ve bu yöntemin Kayseri üzerinde sınanması gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda öncelikle Osmanlı kenti ve mahalle olgusu ele alınmış, sonrasında mahallelerin mekânsallaştırılmasında karşılaşılan sorunun çözümüne yönelik geliştirilen yöntem ortaya konulmuş ve son olarak da Kayseri kenti üzerinde bu yöntemin bir denemesi gerçekleştirilmiştir. Böylece Osmanlı Dönemi Kayseri’sinin 1500, 1543, 1655 ve 1872 yıllarına ait mahallelerine mekân boyutu kazandırılmıştır. Geliştirilen bu yöntemin Osmanlı’nın diğer kentlerinde de uygulanması ile kent tarihi yazımında mekânla ilişki kurmada yaşanan kopukluk giderilecek, Osmanlı kentlerinin oluşum ve gelişim aşamaları mahalleler üzerinden fiziksel olarak incelenebilecektir.
A Methodological Attempt to Evaluate the Spatialization of Quarters in Ottoman Cities: the Case of Kayseri
Abstract
In this study, a method that was developed for the solution of the problem that is faced in the subject of spatializing of quarters in Ottoman cities is handled and the trial of this method in Kayseri is put into practice. In this context, firstly, the case of Ottoman cities and quarter was handled, then the method that was developed for the solution of the problem that was come across in spatializing of quarters was presented and lastly the trial of this method was put into practice in Kayseri city. Therefore, the quarters of Kayseri belonging to the years 1500, 1543, 1655 and 1872 got a locality aspect. With the implementation of this developed method in the other Ottoman cities, the disconnection that is faced in relating with the spatializing in writing the history of the cities will be removed and the development and formation processes of Ottoman cities will be analyzed physically upon quarters.
Un Essai de Méthode pour étudier comment les quartiers des villes Ottomanes se transformaient en un lieu d’habitation civique
Résumé
Dans cette étude, nous avons examiné une méthode développée pour étudier la question de la transformation des quartiers des villes Ottomanes en un lieu d’habitation civique et étudié l’exemple de Kayseri pour tester notre méthode. Dans ce contexte, nous avons étudié le phénomène de la ville Ottomane et de ses quartiers, ensuite mis en évidence la méthode développée comme solution pour étudier comment les quartiers des villes Ottomanes se transformaient à un lieu d’habitation civique et puis étudié l’exemple de Kayseri pour tester notre méthode. Ainsi, nous avons étudié la dimension des quartiers datant de 1500, 1543, 1655 et 1872 de Kayseri à l’époque Ottomane. Grâce à cette méthode, qui nous permettra d’étudier d’autres villes Ottomanes, nous aurons la possibilité de comprendre la transformation d’un lieu lorsqu’on étudie l’histoire de l'urbanisation. De plus, avec la méthode proposée, nous aurons l’occasion d’examiner la fondation des villes Ottomanes et leurs évolutions au niveau physique/formel.
تجربة أسلوب تطبيق مكاني في أحياء المدن العثمانية
- نموذج قيصري –
ملخص:
في هذه الدراسة تناولنا أسلوبًا تم تطويره لحلّ المشكلة في التطبيق المكاني للأحياء في المدن العثمانية وقمنا باختبار هذا الأسلوب في مدينة قيصري. وفي هذا السياق، أولاً تناولنا "المدينة العثمانية" وواقع "الحي"، ثم ذكرنا أسلوب حل المشكلة التي حصلت في التطبيق المكاني للأحياء، وأخيرًا أقيمت تجربة هذا الأسلوب في مدينة قيصري. وبذلك تم إعطاء البعد المكاني للأحياء العثمانية في قيصري لسنوات 1500، و1543، و1655، 1872 م. وبتطبيق هذا الأسلوب الذي طُوّر على المدن العثمانية الأخرى ستتم إزالة الفجوة الموجودة في تأسيس العلاقة مع المكان عند تأليف تاريخ المدينة. وسيمكن مشاهدة مراحل تأسيس المدن العثمانية وتطوّرها عبر الأحياء بشكل ملموس.
References
Ahmed Nazif. (1987). Kayseri Tarihi (Mir’at-ı Kayseriye). Tercüme Mehmet Palamutoğlu.
Kayseri: Kayseri Özel İdare Müdürlüğü ve Kayseri Belediyesi Birliği.
Aktüre, S. (1978). 19. Yüzyılın Sonunda Anadolu Kenti Mekânsal Yapı Çözümlemesi. Ankara:
ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
Alada, A. B. (2008). Osmanlı Şehrinde Mahalle. İstanbul: Sümer Kitabevi.
Alver, K. (2010). “Mahalle: Mekân ve Hayatın Esrarlı Birlikteliği”. İdeal Kent: Kent Araştırmaları
Dergisi Sayı 2.
Akay, A. (2002). “Bir Mahalle İnşası”, İstanbul Dergisi. Sayı: 40.
Aykut, A. S. (2004). İbn Battuta Seyahatnamesi I-II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Aysu, Ç. (2002). “İstanbul Şehrinden Metropoliten İstanbul’a Mahallelerin Mekansal Dağılışı”.
İstanbul Dergisi. Sayı: 40.
Ayverdi, E. H. (1958). Fatih Devri Sonlarında İstanbul Mahalleleri, Şehrin İskanı ve Nüfusu.
İstanbul: Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı.
Bergen, L. (2010). “Medeniyetin Cüzü: Mahalle”, İdeal Kent: Kent Araştırmaları Dergisi, Sayı 2.
Cahen, C. (2008). Osmanlılardan Önce Anadolu. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 3. Baskı.
Cömert, H. (2007). 19. Yüzyılda Kayseri. Kayseri: Mazaka Yayıncılık.
Çayırdağ, M. (1981). “Kayseri’nin Mahalleleri”, Erciyes Dergisi. Sayı 38.
Çabuk, S. ve Demir, K. (2012). “Cumhuriyet Dönemi Kayseri’sinde İlk Kentsel Dönüşüm ve ValiBelediye
Başkanı Nazmi Toker”. Dönüşüm: Yaşam ve Mekana Etkileri. 24. Uluslararası Yapı ve
Yaşam Kongresi. Bursa.
Demirel, Ö. (2000). Osmanlı Vakıf-Şehir İlişkisine Bir Örnek: Sivas Şehir Hayatında Vakıfların
Rolü. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Elisseef, N. (1997). “Fiziki Plan”. İslam Şehri. (Der.) R.B. Serjeant. İstanbul: İz Yayıncılık.
Eravşar, O. (2000). Seyahatnamelerde Kayseri. Kayseri: Kayseri Ticaret Odası Yayınları.
Ergin, O. N. (1934). İstanbul Şehri Rehberi. İstanbul: İstanbul Cumhuriyet Matbaası.
Ergin, O. N. (1936). Türkiye’de Şehirciliğin Tarihi İnkişafı. İstanbul: İ. Ü. Hukuk Fakültesi İktisat
ve İçtemiyat Enstitüsü Yayınları.
Evliya Çelebi (2006). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Haz. Seyit Ali
Kahraman, S. A. ve Dağlı, Y. 3. Cilt 1. Kitap. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Gallion, B. A. and Eisner, S. (1963). The Urban Pattern., New York: D. Van Nostrand Company.
Gökbilgin, M. T. (1955). "XVl. Asır Başlarında Kayseri Şehri ve Livası", Zeki Velidi Togan'a
Armağan, İstanbul.
Grünebaum, von G., E. (1961). "The Structure of the Muslim Town". Islam: Essays in the
Nature and Growth of a Cultural Tradition. (Ed.) Arbor E. London.
İnbaşı, M. (2009). 1484-1500-1570 Tarihli Kayseri Tapu-Tahrir Defteri. Kayseri: Kayseri
Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
Kaya, S. (2008).“Büyük Selçuklular Döneminde Bağdat”. Akademik Bakış (Elektronik Dergi) Sayı
Kayseri Gazetesi, 9 Kasım 1949, Kayseri.
Lefebvre, H. 81991). The Production of Space. Translated by Smith D. N., Oxford: Blackwell.
Özbek, Y. ve Arslan, C. (2008). Kayseri Kültür Envanteri. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Yayınları.
Quataert, D. (2006). “Tanzimat Döneminde Ekonominin Temel Prensipleri”, Çev: Acun F., Tanzimat
Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu. (Ed. Halil İnalcık, Mehmet Seyitdanlıoğlu) Ankara:
Phoenix Yayınevi.
Tanör, B. (2005). Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Tümertekin E. (1979). İstanbul’da Nüfus Dağılışı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya
Enstitüsü.
Üstündağ, N. (2005). “Osmanlı’da Şehir ve Şehri Geliştiren Unsurlardan Biri Olarak Ayanlar:
Vidin ve Rusçuk Örneği (18. yüzyıl)”. Türkiyat Araştırmaları Sayı 2.
Yel, A. M. ve Küçükaşçı M. S. (2003). “Mahalle”. İslam Ansiklopedisi. Cilt 27., Ankara: Türkiye
Diyanet Vakfı.
Yerasimos, S. (1996), “Tanzimat’ın Kent Reformları Üzerine”. Modernleşme Sürecinde Osmanlı
Kentleri, Ed. Dumont P. ve Georgeon F. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
All papers licensed under Creative Commons 4.0 CC-BY.- Share — copy and redistribute the material in any medium or format
- Adapt — remix, transform, and build upon the material for any purpose, even commercially.
Under the following terms:
Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
- No additional restrictions — You may not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything the license permits.