<b>Hacı Bayrâm-ı Velî’nin Mânevî Kişiliği ve Psiko-Sosyal Etkisi</b> / <i>The Spiritual Personality of Hadji Bayram Wali and His Psycho-Social Influence</i>
DOI:
https://doi.org/10.7596/taksad.v5i3.545Keywords:
Hadji Bayram Wali, Spritual Personality, Sufi Psychology, Sufi Life, Hacı Bayrâm-ı Velî, Mânevî Şahsiyet, Sûfî Psikolojisi, Sûfî Yaşam.Abstract
The Spritual Personality of Hadji Bayram Wali and His Psycho-Social Influence
Abstract
It is an undeniable fact that sufi life causes one to gain a spritual personality. Therefore it is important to examine the characters and identities of notable figures with great spiritual personality. By what features these figures attain an influential position in terms of their individual and social life is a crucial question to answer. With regard to this issue some essential principles concerning the sufi life emerge. This article discusses the basic principles forming the spiritual personality of Hadji Bayram Wali, a prominent sufi whose spiritual influence in his era as well as the subsequent eras is noticeable, and deals with his influence concerning the pscyho-social terms. In other words, we examine the essential features constructing the spiritual personality of Hadji Bayram Wali and how these features have influence upon the society and approach to the subject in the context of sufi psychology.
Hacı Bayrâm-ı Velî’nin Mânevî Kişiliği ve Psiko-Sosyal Etkisi
Öz
Sûfî yaşamın bireye mânevî şahsiyet kazandırdığı bilinen bir gerçektir. Bu nedenle, geçmişte ve günümüzde mânevî kişiliği öne çıkmış önemli şahsiyetlerin kişilik ve kimlik yapılarını incelemek önem arz eder. Bu şahsiyetler hangi mânevî özellikler sayesinde bireysel ve sosyal anlamda etkin bir konuma gelebilmektedirler? Sûfî hayat bu çerçevede birtakım temel prensipleri öne çıkarmaktadır. Biz de bu makalemizde döneminin önemli sûfilerinden olup daha sonraki dönemlerde de mânevî etkisini sürdürmüş olan Hacı Bayrâm-ı Velî Hazretleri’nin mânevî şahsiyetini oluşturan temel ilkeleri inceleyerek, etkisini psiko-sosyal açıdan ele alacağız. Kısaca, Hacı Bayrâm-ı Velî’nin mânevî şahsiyetini oluşturan temel özellikleri ve bunların bireylerde ve toplumda nasıl bir etki bıraktığını inceleyerek, konuyu sûfî psikolojisi çerçevesinde inceleyeceğiz.
References
Algül, Hüseyin – Azamat, Nihat (1995). Emîr Sultan, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 11, s. 146-148.
Altıparmak, Ö. Faruk (2005). Tarikat Geleneğinde Mürit-Mürsit İliskisi. Urfa: Harran Üniversitesi İlahiyat Fak. Dergisi, Yıl. 10, Sayı. 14, s. 37-55.
Ateş, Süleyman (2002). Kutup, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 26, s. 498-499.
Aytaç, Ömer (2003). Bilincin Sosyolojik Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, s. 4. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esosder/article/view/5000067893.
Azamat, Nihat (1996). Hacı Bayrâm-ı Velî, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 114, s. 442-447.
Azamat, Nihat (2004). Melâmet, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 29, s. 24-25.
Bayramoğlu, Fuat (1983). Hacı Bayram Velî, Yaşamı, Soyu, Vakfı, 2 cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Cebecioğlu, Ethem (1997). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. Ankara: Rehber.
Cebecioğlu, Ethem (2002). Hacı Bayram Veli Ve Tasavvuf Felsefesi. Ankara: Altındağ Belediyesi.
Ceyhan, Semih (2013). Zühd, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 44, s. 530-533.
Chittick, William (2003). Tasavvuf, çev. Turan Koç. İstanbul: İz.
Cürcânî, Seyyid Şerif (1991). Kitâbü-t-Tâ‘rîfât, thk. Abdülmünim el-Hifnî. Kahire: Dârü’r-Reşâd.
Çağrıcı, Mustafa (1993). Câh, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 7, s. 14-15.
Çağrıcı, Mustafa (1998). Hürriyet, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 18, s. 502-505.
Çiftçi, Hasan (2004). Şeyh Ebü’l-Hasan-ı Harakânî (Hayatı, Eserleri). Ankara: Şehit Ebü’l Hasan Harakânî Derneği.
Emmons, Robert A. (2008). Maneviyat Bir Zekâ mıdır? Güdülenme, Biliş ve Nihaî İlgi Psikolojisi, çev. Ali Ulvi Mehmedoğlu ve Fatma Şengül. İstanbul. M. Ü. İlâhiyat Fakültesi, c. 35, s. 2. s. 133-158.
Erdoğan, Abdulkerim (2015). Ankara’nın Manevi Mimarı Hacı Bayrâm-ı Velî. Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi.
Gökdağ, Rüçhan (2013). Sosyal Etki. Sosyal Psikoloji içinde, editör. Sezen Ünlü. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, n. 1288 c. 1, , s. 57-66.
Gürsoy, İbrahim (2007). Jung’cu Arketip Teorisi Bağlamında Tasavvufî Öykülerin Değerlendirilmesi: Sîmurg Örneği. Bursa: Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi, c. 16, s. 1, s. 77-96.
Hızlı, Mefail (1987). Somuncu Baba. Bursa: Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi, c.2, s. 2, s. 263-271.
Hucvirî, Ali b. Osman Cüllâbî (1996). Keşfu’l-Mahcûb ‘Hakikat Bilgisi’, haz. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh.
Işıtan, İbrahim (2014). Sûfî Psikolojisi, Sülemi’ye Göre Sûfî Benlik Dönüşümü. Ankara: Divan.
İbn Haldun (1998). Tasavvufun Mahiyeti. Şifâu’s-Sâil. Haz. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh.
Keyifli, Şükrü (1997). Yaygın Din Eğitimi Açısından Mürşit Kavramının Değerlendirilmesi. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Harran Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, n: 4, s. 249-260.
Kızıl, Zeynep & Yalçın, İlhan. (2015). Grupla Psikolojik Danışmada Terapötik Bir Etmen: Bağlılık. Mersin: Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, c. 11(3), s. 842-850: DOI: 10.17860/efd.26138.
Kuşeyrî, Abdulkerim (1991). Kuşeyrî Risâlesi. Haz. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh.
Kutluer, İlhan (2013). Zihin, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 44, s. 405-407.
Mehmet Demirci (1998). Himmet, DİA. İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, c. 18, s. 56-57.
Öngören, Reşat (2010). Şeyh, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 39, s. 50-52.
Öngören, Reşat (2011). Tarikat, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 4, s. 95-105.
Öngören, Reşat (2011). Tasavvuf, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 40, s. 119-126.
Pekolcay, A. Necla–Uçman, Abdullah. (1995). Eşrefoğlu Rûmî, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 11, s. 480-482.
Sarıkaya, Açelya (2015). 14-18 Yaş Arası Ergenlerin Benlik Saygısı ve Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri Arasındaki İlişki. İstanbul: Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Selvi, Dilaver (2016). Fütüvvet ve Ahîlik Teşkilatlarının Ahlâkî İlkelerinin Oluşmasında Tasavvufun Öncülüğü. İstanbul: Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi (İHYA) = International Journal of Islamic Studies (IIJIS), c. 2, s.1, s. 1-37.
Şahin, Haşim (2009). Somuncu Baba, DİA, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 37, s. 377-378.
Turan, Refik–Turan, Fatma Ahsen–Erdoğan, Abdulkerim (2016). Horasan’ı Anadolu’ya, Anadolu’yu Balkanlara Bağlayan Mana Önderi Hacı Bayram-ı Velî. Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi.
Türer, Osman (1998). Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi. İstanbul: Seha.
Tûsî, Ebû Nasr Serrâc. (1996). El-Lüma‘, ‘İslam Tasavvufu’, çev. Hasan Kâmil Yılmaz. İstanbul: Altınoluk.
Uludağ, Süleyman (1991). Aşk, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 4, s. 11-17.
Uludağ, Süleyman (1996). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Marifet.
Uludağ, Süleyman (1995). Fakr, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 12, s. 132-134.
Uludağ, Süleyman (1997). Halvet, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 15, s. 386-387.
Uludağ, Süleyman (2001). Kalp, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 24, s. 229-232.
Uludağ, Süleyman (2003). Ma‘rifet-i Nefs, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 28, s. 57-58.
Uludağ, Süleyman (2006). Murakabe, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 31, s. 204.
Uludağ, Süleyman (2008). Rızâ, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 35, s. 56-57.
Uludağ, Süleyman (2010). Sülûk, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 38, s. 127-128.
Uludağ, Süleyman (2012). Uzlet, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 42, s. 256-257.
Uludağ, Süleyman (2013). Vera‘, DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c. 43, s. 49-50.
Wilkox, Lynn (2001). Sufizm ve Psikoloji. İstanbul: İnsan.
Yılmaz, Hasan Kâmil. (1996). Tasavvufla İlgili Sorular - Cevaplar, el-Luma’, İslam Tasavvufu içinde, s. 443-558.
Yılmaz, Hasan Kâmil (2000). Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: Ensar.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
All papers licensed under Creative Commons 4.0 CC-BY.- Share — copy and redistribute the material in any medium or format
- Adapt — remix, transform, and build upon the material for any purpose, even commercially.
Under the following terms:
Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
- No additional restrictions — You may not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything the license permits.
