<b>İmar Meclisi Raporlarında Borçlanma ve Selem Uygulaması (1845-1846)</b> / <i>Borrowing and Selem Practices in Ottoman Era According to "Macalis Imariyya (Development Counsils)" Reports</i>

Authors

  • Tahir Bilirli Karabük Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v5i2.537

Keywords:

İmar Meclisleri, Osmanlı Maliyesi, Selem, İslami Bankacılık, Macalis Imariyye, Ottoman Era, Islamic Banking.

Abstract

İmar Meclisi Raporlarında Borçlanma ve Selem Uygulaması (1845-1846)

Öz

Bu makale, Osmanlı Devleti'nde 1845 yılında ilan edilen Tensikât-ı mülkiye kararı çerçevesinde geçici olarak olarak kurulan İmar Meclisleri'nin görevlerini incelemektedir. Makalede, bu meclislerin özellikle halkın borç para alma durumları ile selem usulü denilen mahsulün hasattan önce satılması konusundaki faaliyetleri incelenmektedir. Hasat zamanından önce alınan vergi, ahaliyi borçlanmaya yöneltmekte, bu da halkın fahiş faiz oranlarıyla tefecilerden borç almalarına ve ürünün hasat edilmeden önce daha düşük fiyatlara satılmasına sebep olmaktaydı. Bu durum gelir kaybı nedeniyle hem tebaya hem de devlete zarar vermekteydi. İmar Meclisi memurları yaşanan bu sıkıntının giderilmesi noktasında yerinde durum tespiti yapmışlardır.

Makalenin birinci bölümünde İmar Meclisleri'nin kuruluşu ve görevleri hakkında bilgi verilmektedir. İkinci bölümde makalenin ana konusu olan borçlanma ve selem usulünün uygulanmasının meclis raporlarına nasıl yansıdığı arşiv belgelerine göre ele alınmıştır. Makalenin sonuç bölümünde arşiv belgelerinde elde edilen veriler doğrultusunda değerlendirme yapılmıştır.

Borrowing and Selem Practices in Ottoman Era According to "Macalis Imariyya (Development Counsils)" Reports

Abstract

This article examines the mission of Macalis Imariyya (Develepment Counsils) which were founded by the decree of Tankisat al-Mulkiyye declared in 1845. In the article, the activity of these Counsils about the indebtedness status of the people and the selling of products before the harvest -called “selem”- particularly examined. The tax collection before harvest period was impelling the people borrowing from usurers with excessive interest rates and to sell the product at nearly half price. This case was damaging both the state and the citizens because of income loss. Development Council officials carried out due diligence for the elimination of these problems.

In the first part of the article, the establishment and duties of Development Councils were held. In the second part, loan and selem applications according to the archive documents were handled. The conclusion part deals with the consequences of loan and borrowing applications according to archive documents.

References

AKYILDIZ, Ali (1993). Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilatı'ndan Reform, Eren Yayınları, İstanbul.

AYBAKAN, Bilal (2009). "Selem ", Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), C. 36, İstanbul: 402-405.

ÇAKIR, Coşkun (2012). Tanzimat Dönemi Osmanlı Maliyesi, Küre Yayınları, İstanbul.

GÜRAN, Tevfik (1989). Tanzimat Döneminde Osmanlı Maliyesi: Bütçeler ve Hazine Hesapları (1841-1861), TTK, Ankara.

KALLEK, Cengiz, (2002). "Kile", Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), C. 25, Ankara: 568-571.

KARAMAN, Hayreddin (1982). Mukayeseli İslam Hukuku, C. II, İz yayıncılık, İstanbul.

ÖZTÜRK, Said (2003). "Türkiye'de Temettuat Çalışmaları" Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 1, S. 1, İstanbul: 287-304.

PAKALIN, Mehmet Zeki (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.

TEKELİ, İlhan - İLKİN, Selim (2010). "Mustafa Celaleddin Bey'in Bir Eyaletin Islah ve İmarı Hakkında Mükâleme Adlı Risalesi ve 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda İmar Kavramının Gelişimi Üzerine Düşünceler", Cumhuriyet Harcı Modernitenin Altyapısı Oluşurken, C. 3, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul: 1-15.

Arşiv Kaynakları:

Sadâret Defteri (A.d.): 3258.

Sadâret Divan Kalemi Evrakı(A.DVN.): 12/2; 12/37; 13/33.

SadâretMektûbî Kalemi (A.MKT): 25/46; 26/58; 26/59; 26/61; 26/94; 27/30; 27/3; 40/2; 48/83; 58/04; 246/18.

SadâretMektûbî Kalemi Dosya Usulü Envanter (A.MKT. DES): 247/56; A. 248/20; 249/15.

İrâdeMesâil-i Mühimme (İ.MSM.): 3/36; 3/45; 4/58.

Meclis-i Vâlâ Evrakı (MVL.): 41/03; 41/05; MVL. 45/10.

Meclis-i Vâlâ Defterleri (MVL.d.):MVL.d. 470.

Süreli Yayınlar:

Takvim-i Vekâyî, S. 287, 17 Cemaziyelâhir 1261.

Published

2016-06-24

How to Cite

Bilirli, T. (2016). <b>İmar Meclisi Raporlarında Borçlanma ve Selem Uygulaması (1845-1846)</b> / <i>Borrowing and Selem Practices in Ottoman Era According to "Macalis Imariyya (Development Counsils)" Reports</i>. Journal of History Culture and Art Research, 5(2), 149-166. https://doi.org/10.7596/taksad.v5i2.537

Issue

Section

Articles