<b>NEYLÎ’NİN HÔŞÂ HİKÂYE-İ MANZÛME-İ DİL-CÛ ÂZMÂYİŞ-İ TAB'-I NÂDİRE-GÛ ADLI MESNEVİSİNİN LEYLA VÜ MECNÛN, HÜSN Ü AŞK MESNEVİLERİ VE ASLI İLE KEREM HALK HİKÂYESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI</b> / The Comparison of Neyli’s Masnavi Named “Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-Cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-Gû” with other Masnavis “Leyla vü Mecnûn”, “Hüsn-ü Aşk” and with the Folktale of “Aslı ile Kerem”
Keywords:
Neylî, Masnavi, Mathnawi, Leylâ vü Mecnûn, Hüsn ü Aşk, Kerem And Aslı, Naylî, Mathnawî, Leylâ et Mecnûn, Kerem et Aslı, نيلي، مثنوي، ليلى ومجنون، َ حسن وعشق، كرم إيله إيلة آAbstract
Neylî’nin “Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-Cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-Gû” Adlı Mesnevisinin “Leyla vü Mecnûn”, “Hüsn-ü Aşk” Mesnevileri ve “Aslı ile Kerem” Hikayesiyle Karşılaştırılması
Özet
Neylî, 18.Yüzyılda yaşamış, kendisini iyi yetiştirmiş, bilgi ve kültür bakımından birikimli klasik edebiyat şairlerindendir. Çeşitli devlet görevlerinde bulunmuştur. Şiirleri ilgi çekicidir. Divanında yer alan “Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-gû” adlı hikâyesi, yapı itibariyle kısa olmasına rağmen “kilisede görevli bir rahibin Müslüman oluşunu tahkiye eden” konusu ilgi çekicidir. Klasik edebiyatımızın hayattan kopuk olduğu yönünde yaygın bir kanaat bulunsa da, bu mesnevide toplum yaşantısının ve toplumsal olayların yansıtıldığını müşahede etmek mümkündür. Neylî’nin mesnevisi alışılmış, hatta tekrar mahiyetindeki konular dışında bir konuya yer vermesi bakımından önem taşımaktadır. Eserin daha iyi anlaşılabilmesi için Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn mesnevisi, Şeyh Gâlib’in Hüsn ü Aşk mesnevisi ve halk hikâyeciliğimizin önemli örneklerinden olan Kerem ile Aslı hikâyesiyle karşılaştırma yapılmıştır.
The Comparison of Neyli’s Masnavi Named “Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-Cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-Gû” with other Masnavis “Leyla vü Mecnûn”, “Hüsn-ü Aşk” and with the Folktale of “Aslı ile Kerem”
Abstract
Neyli, who lived in 18th Century, is one of the most sophisticated, well-informed and self-improved poets in the classical literature. He took part in various official jobs. His poems are interesting. His poem, Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-gû, is one of those with an interesting storylines. In his Masnavi, he shows that our classical literature, contrary to popular opinion, is not unconnected from social life, and also it reflects social life and events. In order to understand and explain the story better, his story compared with the folktale of “ Kerem and Asli” and with the masnavis of “Leylâvü Mecnûn” written by Fuzûlî and “Hüsn ü Aşk” written by Şeyh Gâlib.
Comparaison de Mathnawî de Naylî s’intitulant ‘Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-Cû Âzmâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-Gû’ avec les Mathnawî de ‘Leylâ et Mecnûn’ et ‘Hüsn ü Aşk’ et du Récit populaire s’intitulant ‘Kerem et Aslı’
Résumé
Naylî, qui a vécu au 18ème siècle, est un des poètes de la littérature classique. Il était un poète empreint de culture et de connaissance et a de surcroît eu des fonctions gouvernementales. D’ailleurs ses poèmes étaient intéressants et attiraient l’attention du monde littéraire. Le récit de ‘Hôşâ Hikâye-i Manzûme-i Dil-Cû Âz Mâyiş-i Tab‘-ı Nâdire-Gû’ qui se trouve dans le dîvan de Naylî est intéressant du point de vue de son contenu et nous permet de voir, contrairement aux idées reçues sur notre littérature classique, que cette dernière n’est pas détachée de la vie quotidienne et qu’elle reflète la vie et les faits de la société. Afin de mieux comprendre cette œuvre, nous l’avons comparée avec les Mathnawî de ‘Leylâ et Mecnûn de Fuzûli et Hüsn ü Aşk de Şeyh Gâlip et avec le récit populaire s’intitulant ‘Kerem et Aslı’.
مقارنة بين مثنوي "ليلى ومجنون" و"حسن وعشق" في مثنوي نَيْلِي المسمى
بـ "خوشا حكايه منظومه دلجوآزمايش طبع نادره كو" والقصة الشعبية المسمى بـ "آصلي إيله كرم"
ملخص:
نيْلي من الشعراء الكلاسيكيين (الديوان). عاش في القرن الثامن عشر. وهو صاحب معرفة وثقافة واسعة. عمل في وظائف رسمية مختلفة. أشعاره جذابة. قصته الموجودة في ديوانه المسمى بـ "خوشا حكايه منظومه دلجوآزمايش طبع نادره كو" مثيرة للاهتمام. ومن الممكن أن نشاهد فيها أن أدبنا الكلاسيكي ليست بعيدة عن الحياة الاجتماعية كما يُظَنّ، وهو أيضًا يعكس حياة الشعب والأحداث الشعبية. قد قارننا هذه القصة مع مثنوي ليلى ومجنون لفضولي، وحسن وعشق للشيخ غالب وقصة "كرم إيله آصلي" التي هي من أهم النماذج الأدب الشعبي.
References
Alemdaroğlu, Selma (2008). Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn Mesnevîsi’nin Roman Tekniği
Bakımından incelenmesi, (Yüksek lisans tezi), Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
Banarlı, Nihat Sami (1983). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Fasikül 7-10. Đstanbul.
Bursalı Mehmet Tahir Efendi (t.y.). Osmanlı Müellifleri. C. II. Đstanbul: Meral Yayınları.
Çelebioğlu, Amil (1999). Türk Edebiyatında Mesnevi, Đstanbul: Kitabevi Yayınları.
Çiçekler, Mustafa (2004). Mesnevi, Türkiye Diyanet Vakfı Đslam Ansiklopedisi, c.29.
Đstanbul: Güzel Sanatlar Matbaası.
Erdem, Sadık (2005). Neylî ve Dîvânı, Ankara, 2005.
Fatin Davud / ö. 1867. Hatimetü’l-Eş’ar, Bursa Đnebey Eski Eserler Kütüphanesi, No:5975
Fuzûlî /ö. 1556 (2008). Leyla vü Mecnûn. haz. Hüseyin Ayan, Đstanbul: Dergâh Yayınları.
Fuzûlî /ö. 1556 (1996). Leyla vü Mecnûn, haz. Muhammed Nur Doğan, Đstanbul: Yapı ve
Kredi Yayınları.
Gölpınarlı, Abdülbâki (1971). Şeyh Gâlib (Seçmeler), Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Kılıç, Atabey (2004). Mirzâ-zâde Ahmed Neylî ve Dîvânı, Đstanbul: Kitabevi Yayınları.
Külekçi, Numan (1999). Mesnevi Edebiyatı Antolojisi, Erzurum: Aktif Yayınevi.
Muallim Naci. Mecmua-i Muallim, Sene 1, Nüsha 34, Sahife 135-136 H.19 Ramazan 1305,
Milli Kütüphane Tasnif No: 1956 SB406
Neylî. Divan, Bursa Đnebey Eski Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi, Genel:4316
Okçu, Naci (1999). Hüsn ü Aşk. Türkiye Diyanet Vakfı Đslam Ansiklopedisi, c.19. Đstanbul:
Güzel Sanatlar Matbaası.
Öztürk, Đsa (2006). Kerem Đle Aslı. Đstanbul: Đş Bankası Kültür Yayınları.
Pala, Đskender (1989). Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, c. 1-2. Ankara: Kültür Bakanlığı.
Türkmen, Fikret (2002). Kerem ile Aslı, Türkiye Diyanet Vakfı Đslam Ansiklopedisi, c.25.
Đstanbul: Güzel Sanatlar Matbaası.
Uzun, Adnan (1991). Neylî Divanı (Yüksek Lisans Tezi). Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
Ünver, Đsmail (1986). Mesnevi. Türk Dili (Divan Şiiri Özel Sayısı) 415, 416, 417. sayılar.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
All papers licensed under Creative Commons 4.0 CC-BY.- Share — copy and redistribute the material in any medium or format
- Adapt — remix, transform, and build upon the material for any purpose, even commercially.
Under the following terms:
Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
- No additional restrictions — You may not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything the license permits.