<b>Ortaçağ ve Sonrası Muş İli Yüzey Araştırması -2009- Bulanık</b> / <i>A Survey on Medieval and Later Periods of Bulanık, Muş (2009)</i>

Authors

  • Bülent Nuri KILAVUZ Karabük Üniversitesi

Keywords:

Muş, Bulanık, Mezar Taşı, Selçuklu, Osmanlı, Cami, Bulanik, pierre tombale, Seldjoukide, Ottoman, mosquée.

Abstract

Abstract

The research was carried out with the permission of General Directorate of Monuments and Museums, Culture and Tourism Ministry of Turkish Republic, between 20 July to 3 August 2009 at Bulanık town of Muş Province and dependent villages. Some monumental works consisting three churches, an inn, a cupola, four open tombs, a tomb, a bridge and three houses, also cultural assets composed of eighteen cemeteries in Bulanık town were identified. Memorial monuments and tombstones vary in terms of materials, forms and style according to region and periods. Architectural monuments and gravestones in close Settlements; Günbatmaz, Mollakent and Esenlik villages which seem to have cultural interactions are similar to each other and the ones in Ahlat which is not far from the region.The oldest cultural assets belong to Islamic period were found in this region. A small number of identified works belong to Seljuk period and afterwards (XI-XV. Century), and most of the others usually belong to the Ottoman (XVI-XIX centuries) period. The searched cemeteries were found to be different from each other. It is important to demonstrate the richness of the geography of Muş. Some of the motifs over the Headstones indicate differences, especially compared to other provinces in the region. Historical graves in the cemetery are rapidly destroyed by natural and human factors actually. In addition, all new burials in cemeteries today increase the destruction.

Özet

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izinleri ile 20 Temmuz- 03 Ağustos 2009 tarihleri arasında Muş ilinin Bulanık ilçesinde ve köylerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada; üç kilise, bir han, bir kümbet, dört açık türbe, bir türbe, bir köprü ve üç evden oluşan anıtsal eserler; Bulanık ilçesinin köylerinde on sekiz mezarlıktan oluşan kültür varlıkları tespit edilerek incelenmiştir. Anıt eserler ve mezar taşları bölgeye ve dönemlerine göre malzeme, form ve üslup açısından farklılıklar göstermektedir. Birbirine yakın yerleşim yerleri olan ve kültürel acısan etkilendikleri anlaşılan Günbatmaz, Mollakent ve Esenlik köylerindeki mimari eserler ve mezar taşları birbirlerinin ve bölgeye uzak olmayan Ahlat’taki eserlerin yakın benzerleridir. İslam dönemine ait en eski kültür varlıkları da bu bölgeden çıkarılmıştır. Tespit edilen eserler az sayıda Selçuklu ve sonrası (XI-XV. Yüzyıl) ve genellikle Osmanlı (XVI-XIX Yüzyıl) dönemlerine aittir. İncelenen mezarlıkların hepsi birbirlerinden farklı özellikler sergilemektedir. Bu durum Muş coğrafyasının zenginliğini ortaya koyması açısından önemlidir. Mezar taşları üzerindeki bazı motifler özellikle bölgedeki diğer illere oranla farklılıklar sergilemektedir. Mezarlıklardaki tarihi mezarlar doğal ve insani etkenlerle günden güne hızla tahrip olmaktadır. Ayrıca bütün mezarlıklarda günümüzde de yeni gömülerin devam etmesi tahribi artırmaktadır.

Enquête du terrain de la ville de Muş dans la période médiévale et postmédiévale 2009 Bulanık Résumé Cette étude a été réalisée du 20 juillet jusqu’en 03 aoûte 2009 avec l’autorisation du Ministère de la culture et du tourisme de la République turque et de la Direction générale des monuments culturels et des musées dans le district de Bulanik de la ville de Muş et dans ses villages. Dans ce travail, on a identifié les patrimoines culturels comme les monuments commémoratifs: trois églises, une auberge, une coupole, quatre mausolées ouverts, un mausolée, un pont, trois maisons et les dix-huit cimetières dans les villages du district de Bulanik. Les monuments commémoratifs et les pierres tombales varient en terme de matériaux, de formes et de styles selon la région et l’époque. Les monuments architecturaux et les pierres tombales des villages de Günbatmaz, Mollakent et Esenlik qui sont des endroits géographiquement et culturellement voisins sont proches des œuvres d’Ahlat, une région limitrophe. Les patrimoines culturels les plus anciens de l’époque de l’Islam ont été trouvés dans cette région. Les œuvres identifiées appartiennent en général à l’époque Ottomane (XVI-XIXème siècles) et il existe aussi un petit nombre d’œuvres qui appartient à l’époque Seldjoukide et aux époques postérieures (XI-XVème siècles). Les cimetières étudiés présentent des caractères différents les uns des autres. Cette situation montre clairement la richesse de la région de Muş. Certains des motifs sur les pierres tombales présentent particulièrement des différences par rapport aux autres villes de la région. Les tombes historiques se trouvant dans des cimetières se dégradent jour après jour à cause de facteurs naturels ou humains. En outre, les nouvelles inhumations dans tous ces cimetières continuent à favoriser la détérioration.

Author Biography

Bülent Nuri KILAVUZ, Karabük Üniversitesi

Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü

References

Çay, Abdülhaluk. (1983). Anadolu'da Türk Damgası Koç Heykel-Mezar Taşları ve Türklerde

Koç-Koyun Meselesi, Ankara.

Çulpan, Cevdet. (1973). Türk Taş Köprüleri. Ankara.

Danık, Ertuğrul. (1993). Koç ve At Şeklindeki Tunceli Mezartaşları, Ankara.

Karakuş, Ülkü Can. (2008). Geleneksel Ahlat Evleri, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal

Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van.

Karamağaralı, Beyhan. (1972). Ahlat Mezartaşları, Ankara.

Karamağaralı, Beyhan. (1972). Ahlat Mezartaşları, Ankara.

Koşay, Halid Zübeyr. (1962). “Doğu Anadolu’daki Mezarlıklarda Koç, Koyun Heykelleri”,

Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongresi, (Ankara 19-24 Ekim1959), Ankara. s. 254-

;

Koyunlu, Alparslan. (1976). “Mezartaşları Olarak Yapılmış Koç ve Koyun Heykelleri”,

T.T.O.K. Belleteni, S. 56/335, Đstanbul. S. 15-20;

Kulağuz, Bülent Nuri (1997). Muş ve Çevresindeki Türk Mimari Eserleri, (Yüzüncü Yıl

Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van.

Önkal, Hakkı. (1996) Anadolu Selçuklu Türbeleri, Ankara.

Pektaş, Kadir. (2000). "Bitlis Mezar Taşları (1998) ", 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı I,

(24-28 Mayıs1999 Ankara), Ankara. s. 15-28;

Pektaş, Kadir. (2001). "Bitlis ve Çevresinde Ortaçağ ve Sonrası Đncelemeleri (1999)", 18.

Araştırma Sonuçları Toplantısı I, (22-26 Mayıs 2000 Đzmir), Ankara. 1-15.

Pektaş, Kadir. (2001). Bitlis Tarihi Mezarlıkları ve Mezar Taşları, Ankara.

Pektaş, Kadir; BAŞ, Gülsen KULAĞUZ; Bülent Nuri. (2004). “Bitlis Çevresi 2003 Yılı

Araştırmaları”, 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı I, Ankara. 291-300.

Pektaş, Kadir; BAŞ, Gülsen KULAĞUZ; Bülent Nuri. (2005). “Bitlis Çevresi Yüzey

Araştırması”, 22. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Bildiriler, I, Ankara. 173-182.

Pektaş, Kadir; BAŞ, Gülsen; “Güroymak Ve Tatvan'da 2000 Yılı Araştırmaları”, 19.

Araştırma Sonuçları Toplantısı I, (29 Mayıs-01 Haziran 2001 Ankara), Ankara, 2002, 49-62;

Sayan, Yüksel – ÖZTÜRK, Şehabettin (2001). Bitlis Evleri. Ankara

Sevgen, Nazmi. (1950). “Anadolu’da Koyun ve At Motifli Mezar Taşları”, Tarih Dünyası, C.

, S. 8, Đstanbul. s. 330-335;

Sümer, Faruk. (1970) Anadolu’da Moğollar, Ankara.

Tabak, Nermin. (1972). Ahlat Türk Mimarisi. Ankara

Tuncer, Orhan Cezmi. (1990). Anadolu Kümbetleri, III. Ankara.

Tunç, Gülgün. (1978). Taş Köprülerimiz. Đstanbul.

Published

2013-03-29

How to Cite

KILAVUZ, B. N. (2013). <b>Ortaçağ ve Sonrası Muş İli Yüzey Araştırması -2009- Bulanık</b> / <i>A Survey on Medieval and Later Periods of Bulanık, Muş (2009)</i>. Journal of History Culture and Art Research, 2(1), 195-217. Retrieved from http://kutaksam.karabuk.edu.tr/index.php/ilk/article/view/194

Issue

Section

Articles