An Urban/Modern Version of Tribe: “The Kalenderi/Hiyyi Association” / Aşiretin Kentsel/Modern Bir Versiyonu Olarak Kalenderi/Hiyyi Derneği

Authors

  • Sıtkı Karadeniz Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v7i1.1433

Keywords:

Modernity, Kalenderis, Civil society, Patronage, Cyber tribe, Hybridization, Modernite, Kalenderiler, Sivil toplum, Patronaj, Siber aşiret, Melezlenme.

Abstract

Abstract

This article focuses on an “existing tribe”, which is regarded as a pre-modern social organization representing rural society, in order to reorganize/transform itself as a civil society organization, which is seen as the “ideal” organization of modern society and urban life. The efforts and strategies of tribes for reviving and sustaining themselves in urban life are analyzed over the narratives of the “well educated, skilled and urban" members of the Executive Board of "The Kalenderi/Hıyyi Association" (KHA). In big cities, the establishment of associations by the migrants coming from the same ethnic/religious community or the same locale is a common thing. But KHA is not a migrant solidarity association, it is located in its "homeland". A well-educated group of tribesmen put a special emphasis on the preservation of former relations and traditions in modern urban life and establish the KHA. During the research, it is observed that other urban tribesmen from all the world effectively use cyberspace, while responding the call for "unity" from their "relatives". The association regards "all tribe, as a community of broader relatives" and utilizes technology effectively to contact these "broader relatives". This type of organizational behavior brings a unique and effective perspective on the organizational pattern of tribes. The article argues that new forms of tribes such as "cyber tribes" could emerge in future, for instance, tribes ruled by "elected" leaders or tribes reorganized in different modern forms ranging from solidarity associations, pressure groups, corporations or else. In all these "modern" forms, the prerequisite of membership will be "traditional" (being a "member" of "the tribe"). The cyberspace also may give birth to its own leaders and these "cyber leaders" especially in online social platforms may gather new generation tribesmen around themselves and challenge the "traditional leadership".

 

Öz

Bu araştırma, modern-uluslaşma öncesine ait bir toplumsal örgütlenme biçimi olarak tasavvur edilen “aşiret”in, modern toplum ve kentin “ideal” örgütlenme biçimi sayılan sivil toplum olma girişimini anlamayı amaçlamaktadır. Aşiretin kendini kentte var kılma ve sürdürme çaba ve stratejileri, “Kalenderi/Hiyyi Derneği”ni kuran “eğitimli, iyi meslek sahibi ve kentli” yönetim kurulu üyelerinin söylemlerinin analiz edilmesiyle okunmaya çalışılmıştır. Büyükşehirlerde belli coğrafi bölgelerden ya da etnik/dini topluluklardan olan kişilerin dernekler etrafında kümelenmesi sıkça görülen bir hadisedir. “Kalenderi/Hiyyi Derneği” ise, kendi memleketinde/anavatanda yaşayan, geçmişten gelen bağların ve geleneklerin önemini kavrayan ve bu değerleri, modern kent hayatında da yaşatmaya çalışan “eğitimli ve kentli” aşiretlilerin bir girişimi olarak görünmektedir. Araştırmada, coğrafi sınırları belirsizleşen “akrabaların” kendilerine yönelik “birlik” çağrılarını cevaplarken, “siber alanı” daha yoğun olarak kullandıkları da anlaşılmaktadır. Derneğin, hedef kitlesini “geniş bir akraba topluluğu olarak aşiret” biçiminde belirlemiş olması ve bunu yaparken teknoloji yoğun bir iletişim biçimi seçmiş olması, özgün ve etkin bir örgütlenme tarzını doğurmaktadır. Örneğin, aşiret liderinin genel oya dayalı bir sistem ile seçileceği ve aşiretin, üyeleri, akrabalardan oluşan, büyük bir sendika ya da holding gibi yönetileceği günler veya siber alandaki sosyal forumlarda ortaya çıkacak yeni liderlerin klasik aşiret liderliği ile de örtüşmesi veya tamamen ayrışması ve aşiretin yeni neslinin yeni “siber lider” etrafında kümelenerek etkin dayanışma/baskı grupları oluşturmaları gibi durumlar çok da ihtimal dışı görünmemektedir.

Author Biography

Sıtkı Karadeniz, Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü

Sosyoloji Bölümü, Yrd. Doç. Dr.

References

Aktay, Yasin (2003). “Sivil Toplum ve Sıkıntıları: Oryantalizm, Şiddet, Vesaire…”, Sivil Toplum Dergisi, Year: 1 N: 1 / January-February-March 2003.

Anderson, Benedict (1996). Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, (trans. İskender Savaşır), İstanbul: Metis Yayınları.

Ashford, Nigel (2009). Özgür Toplumun İlkeleri, (trans. Can Madenci), Ankara: Liberte Yayınları.

Beşikçi, İsmail (1992). Doğu Anadolu’da Göçebe Kürt Aşiretleri. Ankara: Yurt Yayınları.

Bruinessen, Martin V. (2003), Ağa, Şeyh, Devlet, (trans. Banu Yalkut), İstanbul: İletişim Yayınları.

Bourdieu, Pierre (1990). In Other Words: Essays towards a Reflexive Sociology, (trans. M. Adamson), California: Stanford University Press.

Çaha, Ömer (2005). Sivil Toplumun Türkiye’deki Sorunları, 21. Yüzyılın Esiğinde Türkiye’de Siyasal Hayat, Cilt 2, (Eds: Selahaddin Bakan, Adnan Küçük and Ahmet Karadağ), İstanbul: Aktüel Yayınları

Çetintaş, Ahmet (2002). Aşiretlerin sosyal yapısı üzerine sosyolojik bir inceleme İzollu Aşireti Malatya örneği), Unpublished Masters Thesis, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Doğan, İlyas (2002). Özgürlükçü ve Totaliter Düşünce Geleneğinde Sivil Toplum, İstanbul: Alfa Yayınları.

Gellner, Ernest (1995). “Introduction”, Notions of Nationalism, (Ed: Sukumar Periwal), Budapeşte: Central European University Press.

Göle, Nilüfer (2008). Melez Desenler, İstanbul: Metis Yayınları.

Hall, John A. (1995). “Nationalism, Classified and Explained”, Notions of Nationalism, (Ed. Sukumar Periwal), Budapeşte: Central European University Press.

Hroch, Miroslav (1995). “National Self-Determination from a Historical Perspective”, Notions of Nationalism, (Ed. Sukumar Periwal), Budapeşte: Central European University Press.

Izady, Mehrdad R. (2007). Kürtler: Bir El Kitabı, (trans. Cemal Atila), İstanbul: Doz Yayınları.

Jongerden, Joost (2007). Türkiye’de İskân Sorunu ve Kürtler; Modernite, Savaş ve Mekân Politikaları Üzerine Bir Çözümleme, (trans. Mustafa Topal), İstanbul: Vate Yayınları.

Jwaideh, Wadie (2004). Kürt Milliyetçiliğinin Tarihi: Kökenleri ve Gelişimi, (trans. İ. Çekem, A. Duman), İstanbul: İletişim Yayınları.

Kaya, Aydın (2002). Modernleşme-Kentleşme-Cemaatleşme ve Tampon Mekanizmaları İkitelli-Başakşehir (1. Etap) Örneği, Unpublished Masters Thesis, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kıran, Eyüp (2003). Kürt Milan Aşiret Konfederasyonu: Ekolojik, Toplumsal ve Siyasal Bir İnceleme, İstanbul: Elma Yayınları.

Kıran, İsmail (1997). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Bulunan Aşiret, Şeyh ve ağa Oluşumlarının Yönetsel Sosyoloji Açısından İncelenmesi, Unpublished Masters Thesis, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kıray, Mübeccel B. (1998). Kentleşme Yazıları, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.

Kıray, Mübeccel (2001). “Mübeccel Kıray’la Söyleşi”, (ed. Firdevs Gümüşoğlu), 21. Yüzyıl Karşısında Kent ve İnsan, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.

Kurtoğlu, Ayça (2004a). Hemşehrilik ve Şehirde Siyaset: Keçiören Örneği, İstanbul: İletişim Yayınları.

Kurtoğlu, Ayça (2004b). “Patronaj-Hemşehrilik-Siyaset”, Birikim, N: 179, pp. 46-51.

Leach, Edmund R. (2001). Rewanduz Kürtleri; Toplumsal ve İktisadi Örgütlenme, (trans. S. Birwan, H. Özsoy, S.R. Şengül), İstanbul: Aram Yayınları.

Lefebvre, Henri (1971). Everyday Life in the Modern World, (trans. S. Rabinıvitch), New York: Harper Torchbooks.

Marshall, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü, (trans. O. Akınhay, D. Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.

Nikitin, Bazil (2002). Kürtler; Sosyolojik ve Tarihi İnceleme, (trans. Hüseyin Demirhan, Cemal Süreyya), İstanbul: Deng Yayınları.

Özaydın, Ömer (2002). Modern kültür ve eğitimin aşiret yapısında meydana getirdiği değişme eğilimleri (Kırvar Aşireti örneği), Unpublished Masters Thesis, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Özer, Ahmet (1988). Burukan Aşireti'nin sosyo kültürel ve ekonomik yapısı, Unpublished Masters Thesis, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Özkiraz, Ahmet (2007). Modernleşme Teorileri ve Postmodern Durum, Konya: Çizgi Kitabevi.

Sarıbay, A. Yaşar (1998). “Türkiye’de Demokrasi ve Sivil toplum”, Küreselleşme Sivil Toplum ve İslam, (eds: E. Fuat Keyman-A. Yaşar Sarıbay), Ankara: Vadi Yayınları.

Smith, Anthony D. (1996). Toplumsal Değişme Anlayışı, (trans.: Ülgen Oskay), Ankara: Gündoğan Yayınları.

Tan, Altan (2011). Turabidinden Berriyê’ye: Aşiretler, Dinler, Diller, Kültürler, İstanbul: Nûbihar Yayınları.

Tunçay, Mete (2003). Sivil Toplum Kuruluşlarıyla İlgili Kavramlar, Sivil Toplum Dergisi, Year: 1 N: 1 / January-February-March 2003.

Tyrone L. Adams & Stephen A. Smith (2008). “A Tribe by Any Other Name…”, Electronic Tribes: The Virtual Worlds of Geeks, Gamers, Shamans, and Scammers, (ed: Tyrone L. Adams and Stephen A. Smith), Texas: University of Texas Press.

Yelken, Ramazan (1999). Cemaatin Dönüşümü: Geç Modern Dönemde Cemaat Sosyolojisi, Ankara: Vadi Yayınları.

Downloads

Published

2018-03-31

How to Cite

Karadeniz, S. (2018). An Urban/Modern Version of Tribe: “The Kalenderi/Hiyyi Association” / Aşiretin Kentsel/Modern Bir Versiyonu Olarak Kalenderi/Hiyyi Derneği. Journal of History Culture and Art Research, 7(1), 271-286. https://doi.org/10.7596/taksad.v7i1.1433