Meşrutiyet Döneminde Asker-Vatandaş Yetiştirme Anlayışı Çerçevesinde Paramiliter Gençlik Örgütleri / Paramilitary Youth Organizations within the Framework of Training Citizen-Militia Conception in the Second Constitutional Period

Authors

  • Nurhayat Çelebi Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü
  • Hatice Tezer Asan
  • Engin Asan

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1426

Keywords:

II. Abdülhamid Dönemi, II. Meşrutiyet, Paramiliter eğitim, Asker evlat, The Period of Abdülhamid II, The Second Constitutional Period, Paramilitary training, Soldier-son.

Abstract

Abstract

In this study, the struggle against paramilitary organizations and associations founded during the Second Constitutional period when the conception of nation-state and the concept of citizen-militia gained momentum in European states has been scrutinized. The research is a qualitative study based on a document analysis. After the traumas of wars in the Ottoman Empire, which entered the process of rapidly losing the lands spreading over three continents, the education mentality has been re-examined within the framework of citizenship conception. In addition to these inquiries and innovations, which began especially in the military area, they also manifested themselves with educational programs and schools centered on military regimes. This paradigm shift, which accelerated especially with the 18th century, soldier-son themed citizen perception and the current dominant patriarchal moral shave had reflections on education mentality and practice of social structure organized by the state and they turned into bringing up sons as warriors, power-owners and citizens ready to sacrifice for their motherland.

Öz

Bu çalışmada, Ulus-devlet anlayışının ivme kazandığı Avrupa devletlerinde vatandaş-asker anlayışı ve uygulamasının ön plana geçtiği II. Meşrutiyet yıllarında açılan paramiliter örgüt ve derneklere ilişkin çabalar mercek altına alınmıştır. Araştırma doküman incelemesine dayalı nitel bir çalışmadır. Üç kıtaya yayılan topraklarını hızla kaybetme sürecine giren Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşanan savaş travmalarından sonra vatandaş kavramı çerçevesinde eğitim anlayışı yeniden gözen geçirilmiştir. Özellikle askeri alanda başlayan bu sorgulamalar ve yenilik arayışlarının yanı sıra, yine askeri düzenlemeleri merkeze alan eğitim programları ve okulları ile kendini açıkça belli etmiştir.  Özellikle 18. Yüzyılla birlikte hız kazanan bu paradigma değişimi, asker-evlat ana temalı vatandaş algısı ile halihazırda baskın ataerkil değerler, sosyal yapının bu kez devlet eliyle organize edilen eğitim anlayışı ve uygulamalarına yansımış; “savaşçı, erk sahibi, vatana kendini feda etmeye hazır” –özellikle erkek- evlatların yetiştirilmesine dönüşmüştür.

References

Ahmad, F. (1986). İttihat ve terakki 1908-1914. İstanbul: Kaynak Yayınları.

Akcan, E. (2016). İttihat ve Terakki Fırkası’nın paramiliter gençlik kuruluşları. Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015, 410 sayfa, ISBN: 9789751630537.

Akın, Y. (2004).Gürbüz ve yavuz evlatlar: Erken Cumhuriyet’te beden terbiyesi ve spor. İstanbul: İletişim Yayınları.

Akyıldız, A. (2009). Osmanlı bürokrasisi ve modernleşme. İstanbul: İletişim Yayınları.

Ateş, S. Y. (2012). Asker evlatlar yetiştirmek. İstanbul: İletişim Yayıncılık.

Balcıoğlu, M. (t.y.). Osmanlı genç derneklerinden inkılap gençleri derneklerine. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.www.atam.gov.tr/dergi/.../osmanli-genc-derneklerinden-inkilap-gencleri-derneklerine Erişim tarihi: 2.04.2017.

Berkes, N. (2011). Türkiye’de çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Beşikçi, M. (2009). “Militarizm, topyekûn savaş ve gençliğin seferber edilmesi: Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu’nda paramiliter dernekler”, Tarih ve Toplum -Yeni Yaklaşımlar, sayı. 8: 48-92.

Binbaşıoğlu, C. (1995). Türkiye’de eğitim bilimleri tarihi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 131.

Birecikli, İ. B. (2008). Yüzüncü yılında II. Meşrutiyet’in ilanı üzerine bir inceleme. Akademik Bakış Dergisi, 2(3),Ankara: Gazi Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi, 211-226.

Çalık, R. (2000). Alman kaynaklarına göre II. Abdülhamit döneminde Ermeni olayları. Ankara: TC. Kültür Bakanlığı Yayınları/2464, 106.

Çelebi, N. & Asan, T. (2014). II. Meşrutiyet dönemi eğitimi ve insan/birey yetiştirme paradigmaları analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi (Journal of Research in Education and Teaching). Şubat 2014, 3(1), Makale No: 25 ISSN: 2146-9199. 262-270.

Çolak, İ. (2015) Eğitimci Padişah II. Abdülhamit. Yeni Dünya Dergisi. 6 Nisan 2015."Yenidünya dergisi.com", Genel Arşiv.

Demirci, A. (2003).Tek parti döneminde siyaset- gençlik ilişkilerine bir örnek: Gençlik teşkilatı tasarıları. Ankara Üniversitesi. SBF. Dergisi, 58(2), 55-77.

Ergin, O. (1977). Türkiye maarif tarihi.C. 3, İstanbul: Devlet Matbaası.

Ergün, M. (2009). II. Meşrutiyet dönemindeki eğitim reformlarının Türk modernleşmesindeki yeri. 100. yılında II. Meşrutiyet gelenek ve değişimekseninde Türk modernleşmesi uluslararası sempozyumu. Bildiriler. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Marmara Üniversitesi Yayınları, s.263-273.

Evered, E. Ö. (2012). Empire and educationunder the Ottomans. London, Newyork: I. B. Tauris.

Fortna, B. C. (2005). Mekteb-i hümayun. Pelin Siral (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.

Gök, N. (2007). Donanma cemiyetinin Anadolu’da örgütlenmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.

Kaçar, M. (1996). Osmanlı devleti’nde bilim ve eğitim anlayışındaki değişmeler ve mühendishânelerin kuruluşu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 61.

Kafadar, O. (1997). Türk eğitim düşüncesinde batılılaşma. Ankara: Vadi Yayınları, 86-87.

Kaplan, İ. (2002). “Milli eğitim ideolojisi”, içinde T. Bora (der.) Modern Türkiye’de siyasi düşünce. Cilt 4: Milliyetçilik, İstanbul: İletişim Yayınları, 788-799.

Karaküçük, S. (1999). “Osmanlı izciliğinin paramiliter görünümü”, Milli Eğitim Dergisi, sayı: 143, s.67.

Karpat, K. (2009). Osmanlı’dan günümüze kimlik ve ideoloji. İstanbul: Timaş Yayınları.

Kenan, S. (2009). II. Meşrutiyet’le gelen yeni eğitim arayışları: Tevfik Fikret’in “Yeni Mekteb-i ve eğitim felsefesi. 100. Yılında II. Meşrutiyet gelenek ve değişim ekseninde Türk modernleşmesi uluslararası sempozyumu bildiriler.22-24 Ekim 2008. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, No: 771, s.275-287

Keramet, S. N. (1926). Fikret’in hayat ve eseri. İstanbul: İlhami-Feyzi Matbaası.

Koçer, H. A. (1974). Türkiye’de modern eğitimin doğuşu ve gelişimi (1773-1923). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, s.20-22.

Kuran, E. (2007). Türkiye’nin batılılaşması ve milli meseleler. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 26-27.

Özer, N. (2011). Eğitimin tarihsel temelleri. http://iys.inonu.edu.tr/webpanel/dosyalar/442/file/ebgbolum2.pdf, s.3. Erişim tarihi: 13.04.2017.

Somel, S. A. (2010). Osmanlı’da eğitimin modernleşmesi (1839-1908). İstanbul: İletişim Yayınları.

Şanal, M. (2003). Selim Efendi’nin öğretim yöntemleri ile ödül ve ceza vermeye ilişkin görüşleri üzerine bir değerlendirme. Milli Eğitim Dergisi, sayı: 158.

Şahin, M. & Tokdemir, M. A. (2011). II. Meşrutiyet döneminde eğitimde yaşanan gelişmeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4), 851-876.

Terret, T. (2003). “France”, içinde J. Riordan ve A. Krüger A. (der.) European cultures in sport: examining the nations and regions, Bristol: Intelect, ss.103-121.

Toprak, Z. (1979). “İttihat ve Terakki’nin paramiliter gençlik örgütleri”, Boğaziçi Üniversitesi Dergisi:Beşeri Bilimler, Sayı: 7, İstanbul.

Toprak, Z. (1985). “II. Meşrutiyet döneminde paramiliter gençlik örgütleri”,Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt: 2, İletişim Yayınları: İstanbul.

Toprak, Z. (1998). “Meşrutiyet ve mütareke yıllarında Türkiye’de izcilik”, Toplumsal Tarih, Sayı: 52, İstanbul.

Ünder, H. (2001). “Goltz, Millet-i Müsellaha ve Kemalizmdeki spartan öğeler”. Tarih ve Toplum, s. 206: 45-54.

Published

2018-07-02

How to Cite

Çelebi, N., Asan, H. T., & Asan, E. (2018). Meşrutiyet Döneminde Asker-Vatandaş Yetiştirme Anlayışı Çerçevesinde Paramiliter Gençlik Örgütleri / Paramilitary Youth Organizations within the Framework of Training Citizen-Militia Conception in the Second Constitutional Period. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 502-514. https://doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1426