Din ve Toplumsal Kurumlar Arası İlişkilerdeki Tamamlayıcı Niteliğin Önemi

Authors

DOI:

https://doi.org/10.7596/taksad.v8i4.2236

Keywords:

Sociology of Religion, religion, social institutions, relations with religion-society, Din Sosyolojisi, din, toplumsal kurumlar, din-toplum ilişkisi.

Abstract

The Relationship Between Religion and Social Institutions: A Functionalist Approach

Abstract

The institutions consisting a society can be classified sociologically by six basic institutions such as family, education, religion, economy, politics, and spare time. A society can only exist through complemented relations between these institutions. Each institution meets a basic need of society. When all these institutions fulfill their duties, all societal needs are met in a balanced way. For this reason, it is expected that a harmony should be between these institutions that serve to the same aim. If any society can exist as a whole, this situation shows that there is naturally a harmony between those institutions. Therefore, there should be a complemented quality between these institutions. In case of social changes, it is seen negatively that religion is generally abstracted by other social institutions. In fact, it is expected that those who perform these applications should act according to the scientific realities.  Social and historical realities have indicated that the institution of religion is not an institution that contains discourses against to the society called as superstructure, but it is an institution that provides an ontological legitimacy to which all institutions need. For this reason, in case we act in accordance with these social realities in all of our social arrangements, we take advantage maximum from all of those institutions, especially in the institution of religion. Hence, there is a complemented relation between religion and society or between religion and the world or between the world and the next world.

Öz

Toplumu oluşturan kurumlar sosyolojik anlamda, aile, eğitim, din, ekonomi, siyaset ve boş zaman olmak üzere altı temel kurum üzerinden sınıflandırılabilir. Bu kurumlar arasındaki işlevsel tamamlayıcı ilişki sayesinde toplum var olabilmektedir. Her bir kurum toplumun temel bir ihtiyacına cevap vermektedir. Tüm kurumlar görevlerini icra ettiklerinde bütün ihtiyaçlar da dengeli bir biçimde karşılanmış olmaktadır. Bu sebeple aynı amaca hizmet eden kurumlar arasında bir uyum olması beklenir. Toplum bir bütün olarak var olabiliyorsa, bu durum onu oluşturan kurumlar arasında da bir uyumun doğal olarak var olduğunu göstermektedir. Bu nedenle toplumsal kurumlar arasındaki ilişkinin tamamlayıcı bir niteliğe sahip olması işin doğası gereğidir. Toplumsal değişme durumlarında genellikle dinin diğer toplumsal kurumlardan soyutlanması gibi olumsuz uygulamalar gözlemlenmektedir. Bu uygulamaları icra eden iradelerin bilimsel realitelere uygun hareket etmesi beklenir. Sosyolojik ve tarihsel realiteler göstermiştir ki din kurumu, toplum dediğimiz üst yapıya aykırı söylemler içeren bir sistem değil; aksine toplumsal kurumların hepsinin muhtaç olduğu ontolojik meşruiyeti onlara sağlayan bir kurum olmaktadır. Bu nedenle tüm toplumsal düzenlemelerimizde bu sosyolojik realitelere uygun olarak hareket ettiğimiz takdirde, bütün kurumlardan ve özellikle din kurumundan en azami derecede yararlanmış oluruz. Çünkü din ile toplum arasında veya din ile dünya ya da dünya ile ahiret arasındaki ilişkinin doğal niteliği birbirlerini tamamlayıcı olmalarıdır.

Author Biography

Osman Eyüpoğlu, Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Din Sosyolojisi, 27 yıllık memur/akademisyen.

References

Akyüz, Niyazi & Çapçıoğlu, İhsan (Ed.) (2008). Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.

Ayar, Harun (2018). İslam’da Boş Zaman ve Spor. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 1051-1055.

Aydın, Mustafa (2013). Kurumlar Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap.

Bayet, Albert (1993). Bilim Ahlakı (2. baskı). Çev. Vedat Günyol. İstanbul: Yorum Yayınları.

Berger, Peter L. (1993). Dinin Sosyal Gerçekliği. Çev. Ali Coşkun. İstanbul: İnsan Yayınları.

Comte, Auguste (1874). Catechisme Positiviste (2. baskı). Paris.

Demirci, Mehmet (2010). Mana İle Hüküm Ayrımında Tefsir İlminin Yeri. İslâmî İlimler Dergisi, 1, 199-214.

Demirci, Mehmet (2015). Murâd-ı İlâhînin Anlaşılması ve Yorumlanması İle İlgili Ontolojik Zorluklar. Bilimname: Düşünce Platformu, 1(28), 67-92.

Dikeçligil, Beylü (1993). Batıda Değişen Bilim Anlayışı ve Türkiye'de Sosyal Araştırmalar. Sosyolojide Son Gelişmeler ve Türkiye'deki Etkileri. Haz. Mahmut Tezcan ve Nilgün Çelebi, (ss.39-58). Ankara: Unesco Türkiye Milli Komisyonu Yayınları.

Ebû Abdullah, Muhammed İbn Seleme İbn Cafer (1985). Müsnedü'ş-Şihâb. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle.

Eren, Selim (2019). Din ve Sosyal Kurumlar. Din Sosyolojisi (içinde), (ss.75-87). Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.

Eyüpoğlu, Osman (2004). İslam Dünyasının Geri Kalmışlık Sorununa Kurtuluşçu Yaklaşımlar. Ekev Akademi Dergisi, 8(18), 195-218.

Eyüpoğlu, Osman (2010). Yoksulluk ve Dini Hayat Samsun Kent Merkezi Örneği. Samsun: Etüt Yayınları.

Eyüpoğlu, Osman (2012). Samsun’da Yoksulluk ve Dini Hayat: Kent Merkezinde Faaliyet Gösteren Resmi ve Sivil Yardım Kuruluşlarının Yoksullukla Mücadelesi. Samsun Sempozyumu (13-16 Ekim 2011), (ss.663-700). Samsun: Samsun Valiliği Yayınları.

Eyüpoğlu, Osman (2016). Kur’an’da İtaat Kavramının Sosyal Psikolojik Tahlili. Bişkek: İz Basma.

Eyüpoğlu, Osman & Batuk, Cengiz (2015). Özsel ve İşlevsel Din Tanımları Bağlamında Assisili Francis Mistisizmi ve Protestan Ahlakının Mukayesesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38, 95-122.

Giddens, Anthony (1994). Sosyoloji (2. baskı). Çev. M. Ruhi Esengün ve İsmail Öğretir. İstanbul: Birey Yayınları.

Günay, Ünver (2000). Din Sosyolojisi (3. baskı). İstanbul: İnsan Yayınları.

Günay, Ünver (2012). Din Sosyolojisi (11. baskı). İstanbul: İnsan Yayınları.

Gürer, Banu (2013). Din Eğitiminde Bir Değer Olarak “Kul Hakkı” Kavramı: İmam Hatip Liseleri Meslek Dersleri ve Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 1(44), 205-246.

Hamilton, Malcolm (2009). Sekülerleşme Var mı Yok mu? Sosyoloji (içinde), (ss.455-464). Çev. Günseli Altaylar. Ankara: Say Yayınları.

Kağıtçıbaşı, Çiğdem (tsz). Yeni İnsan ve İnsanlar Sosyal Psikolojiye Giriş (10. Baskı). İstanbul: Evrim Yayınları.

Karahan, Abdullah (2008). Zamana Sövmeyi Yasaklayan Hadisin Tenkid ve Tetkiki. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 463-518.

Karaman, Hayreddin; Bardakoğlu, Ali & Apaydın, H. Yunus (1998). İlmihal II - İslam ve Toplum. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı.

Karaşahin, Hakkı (2013). Gençlik ve Din. Din Sosyolojisi El Kitabı (2. Baskı). Niyazi Akyüz ve İhsan Çapcıoğlu (Ed.). Ankara: Grafiker Yayınları, 237-252.

Kurt, Abdurrahman (2012). Din Sosyolojisi (2. baskı). Bursa: Sentez Yayıncılık.

Mardin, Şerif (1992). Türkiye’de Din ve Siyaset (2. baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.

Nesâî, Ahmed İbn Şuayb Ebu Abdurrahman (1992). es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları.

Okumuş, Ejder (2011). Zamanın Toplumsal Gerçeği. İstanbul.

Poloma, Margaret M. (1993). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. Çev. Hayriye Erbaş. Ankara: Gündoğan Yayınları.

Ritzer, George (2018). Modern Sosyoloji Kuramları (7. baskı). Çev. Himmet Hülür. Ankara: De Ki Basım Yayım.

Subaşı, Necdet (2003). Yoksulluğun Muğlâk Dinselliği. Yoksulluk Sempozyumu. (ss.262-279). İstanbul: Deniz Feneri Derneği Yayınları.

Sürücü, Özlem Altunöz; Kıroğlu, Hasan Selim; Kargiglioğlu, Şaban & Karaçağa, Selim (2017). İslami Açıdan Boş Zaman Aktiviteleri; Helâl Turizm Kapsamında Yeni Fikirler. TİSAD (Türk İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi), 4(15), 262-271.

Tezcan, Mahmut (1995). Sosyolojiye Giriş (4. baskı), Ankara.

Tümer, Günay (1986). Çeşitli Yönleriyle Din. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28(1(, 213-267.

Türkdoğan, Orhan (1977). Çağdaş Türk Sosyolojisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.

Usta, Niyazi & Eyüpoğlu, Osman (2019). Sosyolojik Açıdan Din. Din Sosyolojisi (içinde), (ss.49-62). Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.

Usta, Niyazi (tsz.). Dine Sosyolojik Yaklaşımlar (Sosyolojik Din Tecrübeleri). Din Sosyolojisi, (ss.1-14). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi [Online] Yayınları.

Usta, Niyazi (2008). Unutulan Dindarlık Değerlerimiz. Din ve Toplum Yazıları (içinde), (ss.89-98). Ankara: Platin Yayınları.

Usta, Niyazi (2008b). Ahiret İnancında Yabancılaşmanın İktisadi Zihniyet Yansımaları. Din ve Toplum Yazıları (içinde), (ss.117-126). Ankara: Platin Yayınları.

Yavuz, Sefer (2019). Dini Gruplar. Din Sosyolojisi (içinde), (ss.89-107). Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.

Yılmaz, Selman (2016). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Türkiye’deki İnanç Gruplarına Bakışı. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 57(1), 103-144.

Yılmaz, Selman (2019). Türkiye’de Toplumsal ve Dini Değişim: AK Parti İktidarında Nereden Nereye. Ankara: Grafiker Yayınları.

Walsh, David F. (2014). Yapı/Faillik. Temel Sosyolojik Dikotomiler (2. baskı), Çev. İhsan Çapcıoğlu, (ss.23-59). Ankara: Atıf Yayınları.

Weber, Max (1993). Sosyoloji Yazıları (3. baskı). İngilizce Baskısını Hazırlayanlar: H. H. Gerth ve C. Wrights Mils, Çev. Taha Parla. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.

Published

2019-12-29

How to Cite

Eyüpoğlu, O., & Perşembe, E. (2019). Din ve Toplumsal Kurumlar Arası İlişkilerdeki Tamamlayıcı Niteliğin Önemi. Journal of History Culture and Art Research, 8(4), 464-483. https://doi.org/10.7596/taksad.v8i4.2236