Göç Olgusunun Dini ve Toplumsal Yansımaları: Kur’an’daki Atıflar Bağlamında / Religious and Social Reflections of the Migration: In the Context of Quranic References

Abstract

Abstract

In order to sustain the life, first and foremost, the person needs the basics such as food and clean water, apparel and shelter. But, along with the economical conditions, if the humanly conditions based on trust and social peace lacks or not enough in a region, then it is almost impossible to sustain basic needs for people. These situations caused the people leave their places in throughout history. For this reason, migration is a sociological fact on the agenda of humanity. The religions, as are known, present people sense making interpretations overcoming hardships, helping them coping with the problems, strengthening them against these situations. Within this frame, the experiences of prophets, among the examples given in Quran constitute an important part. Like any person, the prophets also faced hardships. For example, Prophet Moses, because of the insecurity of the situation, had to leave his country. The last prophet, Muhammad, faced with the oppression and persecution of the polytheists, allowed the Muslims first to emigrate to Ethiopia and then to Medina. Before, during and after the migration, the hardships saddened the prophets, led them to bad mood from time to time as every other people, but the patience, resolution, tenacity and determination of them became a source of hope not only for their believers but the humanity. Hence, in Quran it is stated that, the people who had to leave their country, will be rewarded in this world and in the afterlife. The statement of Quran continues to be a light of hope in today’s world where the number of people, who is not allowed to have the basic needs increases every day, and the consciences without empathy becoming more blind. The emigrants today continue to struggle for life. In this paper, how the struggles of the emigrants be interpreted within the Quran perspectives as a Hegira Phonemenon is deliberated. In this way, it is aimed that along with the historical meaning of the migration as a universal fact, the reflections on today and relations on current issues be determined.

Öz

İnsanın yaşamını sürdürebilmesi, öncelikle yeme-içme, giyim-kuşam ve barınma gibi temel ihtiyaçlarının karşılanmasına bağlıdır. Ancak ekonomik koşulların yanında, toplumsal barışa ve güvene dayalı insani koşulların yetersiz olduğu ya da bulunmadığı coğrafyalarda yaşamak zorunda kalan insanlar açısından söz konusu temel ihtiyaçların karşılanması neredeyse imkânsızdır. Bu durum, tarih boyunca insanların içinde yaşadıkları mekânı kitleler halinde terk etmelerine yol açmıştır. Dolayısıyla göç, başlangıçtan itibaren insanlığın gündeminden düşmeyen sosyolojik bir olgu olmuştur. Bilindiği gibi dinler, insanların yaşadıkları zorluklarla başa çıkmalarını kolaylaştıracak ve söz konusu durumlar karşısında onları güçlendirecek çeşitli anlamlandırma biçimleri sunar. Bu kapsamda, Kur’an’da verilen örnekler arasında peygamberlerin tecrübeleri önemli bir yer tutar. Nitekim her insan gibi onlar da, çeşitli zorluklarla karşılaşmışlardır. Hz. Musa yaşadığı ortamın güvensizliğinden dolayı ülkesini terk etmek zorunda kalmıştır. Son peygamber Hz. Muhammed de, müşriklerin eziyet, işkence ve zulümleri karşısında Müslümanlara önce Habeşistan’a, daha sonra da Medine’ye Hicret etme izni vermiştir. Göç öncesinde, esnasında ve sonrasında karşılaşılan zorluklar, her insan gibi peygamberleri de üzmüş; ancak yaşananlar karşısında onların gösterdikleri sabır, metanet, azim ve kararlılık, sadece kendilerine inananlar açısından değil, diğer insanlar için de umut kaynağı olmuştur. Nitekim Kur’an’da çeşitli nedenlerle ülkelerini terk etmek zorunda kalan insanların dünyada da ahirette de ödüllendirileceği bildirilmiştir. Kur’an’ın bu beyanı, temel ihtiyaçlarını karşılamalarına izin verilmeyen insanların sayısının her geçen gün arttığı ve empatiden yoksun vicdanların giderek körleştiği günümüz dünyasında göçmenlere umut ışığı olmaya devam etmektedir. Çünkü onlar, her zamanki gibi zorlu koşullarda yaşam mücadelesi vermektedir. Bu makalede, göçmenlerin verdiği bu mücadelenin Kur’an perspektifinden Hicret örneğinde nasıl anlamlandırıldığı üzerinde durulmaktadır. Böylece, evrensel bir olgu olarak göçün tarihsel süreçteki anlamının yanı sıra, günümüze yansımalarının saptanması ve güncel örneklerle ilişkilendirilmesi amaçlanmaktadır.