Ergenlerin Akran Zorbalığı Yapmaları, Zorbalığa Maruz Kalmaları ve Empatik Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi / Examination of the Correlation between Peer Bullying, Exposed to Bullying, and Emphatic Tendencies of Adolescent
DOI:
https://doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1379Keywords:
Akran zorbalığı, Zorba, Kurban, Empatik eğilim, Peer victimization, Bully, Victim, Empathic tendency.Abstract
Abstract
The purpose of this study is to examine the correlation between peer victimization, being exposed to victimization, and emphatic tendencies in adolescent and to determine whether or not gender of the adolescent had an effect on peer victimization, being exposed to victimization, and emphatic tendency. The study was conducted via survey method. The sample group of the study consisted of 185 student studying at the seventh and eighth grades of a secondary school, which was affiliated with Sivas Directorate of National Education and randomly determined, during spring term of the school year of 2015-2016. The data were collected by using “Peer Bullying Scale- Adolescent Form” developed by Pişkin and Ayas (2007) in order to determine the students bullying (bully), and being exposed to bullying (victim), and the “Child and Adolescent KA-SI Empathic Tendency Scale” developed by Kaya and Siyez (2009) to determine emphatic tendencies of students. The data were analyzed by using Pearson’s Correlation test for determining the correlation between peer victimization, being exposed to victimization and empathic tendencies in adolescent and t test for determining the effect of gender on peer victimization, being exposed to victimization and empathic tendencies. As a result of these analyses, it was observed that there was no correlation between peer victimization and empathic tendency (p>0.05) and there was a negative correlation between the peer victimization and empathic tendency (p<0.01). It was also revealed that gender of the adolescent had no effect on peer victimization and being exposed to victimization (p>0.05), however, it was found that this led to a difference on empathic tendency in favor of girls (p<0.01). As a result of the study and in accordance with the results, suggestions were offered to the researchers, and members of profession working with children.
ÖzBu çalışmanın amacı; ergenlerin akran zorbalığını yapmaları, zorbalığa maruz kalmaları ve empatik eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi ile akran zorbalığını yapma, zorbalığa maruz kalma ve empatik eğilim üzerinde ergenlerin cinsiyetinin etki edip etmediğinin belirlenmesidir. Araştırma tarama modelindedir. Araştırmada çalışma grubu 2015-2016 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, Sivas Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı tesadüfi olarak belirlenen bir ortaokulun yedinci ve sekizinci sınıfa devam eden 185 öğrenciden oluşmuştur. Veriler; zorbalık yapan (zorba) ve zorbalığa uğrayan (kurban) öğrencileri belirlemek için Pişkin ve Ayas’ın 2007’de geliştirdiği “Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu” ve öğrencilerin empatik eğilimlerini belirlemek için Kaya ve Siyez’in (2009) geliştirdiği “KA-Sİ Çocuk ve Ergenler İçin Empatik Eğilim Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde; ergenlerin akran zorbalığını yapmaları, zorbalığa maruz kalmaları ve empatik eğilimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi için Pearson Korelasyon testi, cinsiyetin akran zorbalığı, zorbalığa maruz kalma ve empatik eğilim üzerindeki etkisini belirlemek için t testi kullanılmıştır. Yapılan bu analizler sonucunda; zorbalığa maruz kalmayla empatik eğilim arasında herhangi bir ilişkinin olmadığı (p>0,05), akran zorbalığı yapmayla empatik eğilim arasında negatif yönde bir ilişkinin olduğu (p<0,01) görülmüştür. Ergenlerin cinsiyetlerinin akran zorbalığını yapma ve zorbalığa maruz kalma üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığı (p>0,05), ancak empatik eğilim üzerinde kızlar lehine bir farklılığa neden olduğu (p<0,01) belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, elde edilen bulgular ışığında araştırmacı ve çocuklarla çalışan meslek elemanlarına önerilerde bulunulmuştur.
References
Alikaşifoğlu, M. (2009). Akranlar ve şiddet. Tülay Erkan (Ed.). Çocuk ve Şiddet Çalıştayı. İstanbul: Golden Print.
Arsenio, W. F. & Lemerise, E. A. (2001). Varieties of childhood bullying: Values, emotion processes and social competence. Social Development. (10), 59-73.
Beane, A. L. (2008). Protect your child from bullying. USA: Jossey-Bass.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 7. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Coşkun, G. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin zorbalık eğilimleri ile problemli internet kullanımları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dautenhahn, K. & Woods, S. (2003). Possible Connections Between Bullying Behaviour, Empathy and Imitation. Procs 2nd Int Symp on Imitation in Animals and Artifacts. 68-77.
Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. A. Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1-2), 155-190.
Dökmen, Ü. (2008). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. 39. Basım. İstanbul: Remzi Kitapevi.
Dölek, N. (2002). Öğrencilerde Zorbaca Davranışların Araştırılması ve Bir Önleyici Program Modeli. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Duru, E. (2002). Öğretmen adaylarında empati-yardım etme eğilimi ilişkisi ve yardım etme eğiliminin bazı psikososyal değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(15).
Eisenberg, N. & Strayer, J. (1987). Empathy and ıts development. New York: Cambridge University Press.
Erçoban, S. (2003). İlköğretim II. Kademesindeki Branş Öğretmenlerinin Empatik Eğilim Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Filiz, A. (2009). Farklı Lise Türlerindeki Öğrencilerin Empatik Eğilimleri ve Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gladstein G. A. (1983). Understanding empathy: Integrating counseling, developmental, and social psychology perspectives. Journal of Counseling Psychology, 30, 467-482.
Genç, G. (2007). Genel Liselerde Akran Zorbalığı ve Yönetimi. (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Gini, G.; Albiero, P.; Benelli, B. & Altoe, G. (2007). Does empathy predict adolescents’ bullying and defending behavior? Aggressive Behavior. 33, 464-476.
Güvenir, T. (2005). Okulda akran istismarı. Ankara: Kök Yayıncılık.
Harris, M. J. (2009). Taking bullying and rejection (Inter) Personally: benefits of a social psychological approach to peer victimization. M. J. Harris (Ed.), Bullying, rejection, and peer victimization: A social cognitive neuroscience perspective (pp. 3-23). New York: Springer Publishing Company.
Jolliffe D. & Farrington, D. P. (2006). Examining the relationship between low empathy and bullying. Aggressıve Behavıor. 32, 540-550.
Jolliffe D. & Farrington, D. P. (2011). Is low empathy related to bullying after controlling for ındividual and social background variables? Journal of Adolescence, 34(1), 59-71.
Kandemir M. & Özbay Y. (2009). Sınıf içinde algılanan empatik atmosfer ile benlik saygısı arasındaki etkileşimin zorbalıkla ilişkisi. İlköğretim Online, 8(2), 322-333.
Kapcı, E. G. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37, 1-13.
Karakaya, D. A. (2001). Akdeniz Üniversitesi’ndeki Hemşirelik Öğrencilerin Empati Becerileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. (17. Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kavşut, F. (2009). Ergenlerde Akran Zorbalığı ve Duygusal Zekâ Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Kaya, A. & Siyez, D. M. (2010). KA-Sİ çocuk ve ergenler için empatik eğilim ölçeği: geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim. Sayı: 156, 110-125.
Kaya, A. & Siyez, M. D. (2011). Akran zorbalığı gruplarında empatik eğilim. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 12(2), 23-43.
Koç, Z. (2006). Lise Öğrencilerinin Zorbalık Düzeylerinin Yordanması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Liew, J.; Eisenberg, N.; Losoya, S. H.; Fabes, R. A.; Guthrie, I. K. & Murphy, B. C. (2003). Children’s physiological indices of empathy and their socioemotional adjustment: does caregivers expressivity matter? Journal of Family Psychology, 17(4), 584-597.
Olweus, D. (1997). Bully/victim problems in school: Facts and intervention. European Journal of Psychology of Education. 12 (4), 495-510.
Öz, F. (1998). Son sınıf hemşirelik öğrencilerinin empatik eğilimleri, empatik becerileri ile akademik başarıları arasındaki ilişkisi, C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,2 (2).32-38.
Pekel, N. (2004). Akran Zorbalığı Grupları Arasında Sosyometrik Statü, Yalnızlık ve Akademik Başarı Durumlarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Pekel Uludağlı, N. & Uçanok, Z. (2005). Akran zorbalığı gruplarında yalnızlık ve akademik başarı ile sosyometrik statüye göre zorba/kurban davranış türleri. Türk Psikoloji Dergisi, 20 (56), 77-92.
Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2, 531-562.
Pişkin, M. & Ayas, T. (2011). Akran zorbalığı ölçeği: Çocuk formu. Akademik Bakış Dergisi. Sayı: 23, 1-12.
Pişkin, M. & Ayas, T. (2015). Akran zorbalığı ölçeği: Ergen formu. Akademik Bakış Dergisi. Sayı: 50, 316-324.
Rehber, E. (2007). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Göre Çatışma Çözme Davranışlarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü, Adana.
Rehber, E. & Atıcı, M. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre çatışma çözme davranışlarının incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 18(1), 323–342.
Sardoğan, M. E. & Kaygusuz, C. (2006). Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı almış ve almamış olan bireylerin duygusal zeka düzeyleri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi.7(1), 85-102.
Schreiter, S.; Pijnenborg, G. H. & Rot A. H. M. (2013). Empathy in adults with clinical or subclinical depressive symptoms. Journal of Affective Disord. 150, 1-16.
Solak, N. (2011). Spor Yapan ve Yapmayan Ortaöğretim Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeyleri İle Empatik Eğilim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi - Çorum İli Örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sutton, J. (2001). Bullies: Thugs of thinkers? The Psychologist. 14. 530-534.
Takış, Ö. (2007). Ortaöğretim Kurumları İçin Geliştirilen Zorbaca Davranışlarla Baş Edebilme Programının Etkisinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Tully, E. C.; Ames, A. M.; Garcia, S. E. & Donohue, M. R. (2015). Quadratic associations between empathy and depression as moderated by emotion dysregulation. The Journal of Psychol, 150, 15-35.
TDK (2018). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime (TT: 25.06.2018).
Ünal, G. (1997). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Eğilimlerinde Gözlenen Değişmeler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Wolke, D.; Woods, S.; Stanford, K. & Schulz, H. (2001). Bullying and victimization of primary school children in England and Germany: Prevelance and school factors. British Journal of Psychology, 92, 673-696.
Yaman, E.; Eroğlu, Y. & Peker, A. (2011). Başa çıkma stratejileri ile okul zorbalığı ve siber zorbalık. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Yiğitbaş, Ç.; Deveci, S. E.; Açık, Y.; Ozan, A. T. & Oğuzöncül, A. F. (2013). Sağlık eğitimi alan bir grup öğrencinin empatik eğilim ve becerisi. S.D.Ü Sağlık Bilimleri Dergisi. 4(1), 7-13.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
All papers licensed under Creative Commons 4.0 CC-BY.- Share — copy and redistribute the material in any medium or format
- Adapt — remix, transform, and build upon the material for any purpose, even commercially.
Under the following terms:
Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
- No additional restrictions — You may not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything the license permits.
